رستگاری و رهایی زنانه
سارا پلی، دختربچه کوچکی که با ایفای نقش یک دختربچه یتیم کانادایی که نزد بستگانش در روستا فرستاده می‌شود، دل میلیون‌ها نفر در دنیا را به دست آورد، اولین اسکار خود را برای بهترین فیلم‌نامه اقتباسی فیلم «حرفهای زنانه» (۲۰۲۲)، به خانه برد.
سارا پلی که در شروع دوران زندگی حرفه‌ای‌اش تحت تأثیر نقش «سارا استنلی» دختر جسور شهری که پا به دنیای روستایی فامیل‌هایش گذاشت شناخته می‌شد، اکنون یک صدای قدرتمند در دنیای سینما است.
قهرمان نوجوان «جاده‌ای به‌سوی اَونلی» که در ایران با عنوان «قصه‌های جزیره» شناخته می‌شود، پس از دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، از آکادمی به این دلیل که از کلمات «زنان» و «حرف زدن» در کنار هم آزرده نشده است، تشکر کرد.
برای یک دختر موطلایی که کارش را با بازیگری آغاز کرده است، رفتن از جلوی دوربین به پشت آن دشوار و پرزحمت است. شاید پذیرفته تر بود که ستاره نوجوان زندگی حرفهای خود را با پذیرش نقش‌های مشابه در سریال‌های تلویزیونی ادامه دهد، اما هدف پلی غیرازاین بود.
تیم گریرسون، منتقد اسکرین دیلی هم با تجلیل از فیلم سارا پلی نوشت: «حرفهای زنانه اثری چالش‌برانگیز به شمار می‌رود و بیننده باید اندکی به آن زمان بدهد و صبور باشد تا درنهایت بتواند شاهد داستانی دردسرساز و محرک باشد، داستانی که مدت‌ها پس از اتمام فیلم در ذهن باقی می‌ماند.»
بازیگر، نویسنده و کارگردان ۴۴ ساله کانادایی‌الاصل، برای بردن اسکار، رقبایی چون ادوارد برگر، لسلی پاترسون و ایان استوکل را برای فیلم «در جبهه غرب خبری نیست»، ریان جانسون را برای فیلم «گلس آنین: یک چاقوکشی اسرارآمیز»، کازوئو ایشی گورو را برای فیلم «زندگی» و ارن کروگر، اریک وارن سینگر و کریستوفر مک کواری، پیتر کریگ و جاستین مارکس را برای فیلم «تاپ گان: ماوریک» شکست داد.
او برای مراسم اسکار یک تاکسیدوی کامل که یادآور مجموعه لباس‌های تاریخ‌ساز «قدرت زنان» است، به تن کرده بود. قدرتی که شاید ریشه در زندگی شخصی او، مرگ زودهنگام مادر، بیماری‌های سخت و پی‌درپی و خانه‌نشینی‌های دوران نقاهت و سال‌ها جست‌وجو برای شناختن پدر بیولوژیکش داشت.
همه این‌ها سارا پلی را به‌سوی فعالیت‌های اجتماعی کشاند. در ۱۲ سالگی در یک مراسم اهدای جوایز در اعتراض به جنگ اول خلیج‌فارس تی‌شرتی با علامت صلح پوشید و درخواست مدیران دیزنی (یکی از صاحبان مجموعه تلویزیونی قصه‌های جزیره) برای تعویض لباسش را نپذیرفت. زمانی که تنها ۱۵ سال داشت در کارزارهای ضد فقر شرکت می‌کرد.
مصائب یک کودک ستاره
سارا پلی متولد ۸ ژانویه ۱۹۷۹ در تورنتو، هنرپیشه، تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان است. پدرش هری گولکین کارگردان و تهیه‌کننده و مادرش دایان مک میلان هنرپیشه بود. سارا پلی بازیگری را از ۴ سالگی با حضور در فیلم کریسمس جادویی آغاز کرد.
سارا پلی در طول سال‌ها مقالات متعددی درباره تجربیات خود به‌عنوان یک ستاره کودک نوشته است. او در زندگی‌نامه‌اش به نام «فرار به‌سوی خطر» که جنبه‌های زندگی حرفهای او را روی صحنه تئاتر و سینما بررسی می‌کند فاش کرد که در ۱۶ سالگی توسط ژیان قمیشی ۲۸ ساله مورد آزار قرارگرفته است.
قبل از آن در اکتبر ۲۰۱۷، سارا پلی در نیویورک‌تایمز از تجربیات خود با کارگردان آزارگر و زندانی این روزها و غول تهیه‌کنندگی آن دوران سینما، هاروی واینستین، نوشت.
سلامی دوباره به سینما
اگرچه سارا پلی هرگز رسماً بازنشستگی خود را از بازیگری اعلام نکرد، اما از سال ۲۰۱۰ دیگر در هیچ نقشی بازی نکرد و به حرفه نویسندگی و کارگردانی روی آورد.
این کارگردان درباره رمانی که فیلم «حرفهای زنانه» از آن اقتباس‌شده است، گفت: «میریام تووز یک رمان اساسی درباره یک دموکراسی رادیکال نوشت که در آن افرادی که در مورد تک‌تک موضوعات موافق نیستند، توانستند با هم در یک اتاق بنشینند و راهی بدون خشونت برای پیش رفتن بسازند. آن‌ها این کار را نه‌فقط با صحبت کردن، بلکه با گوش دادن نیز انجام می‌دهند. من فقط احساس می‌کردم که کتاب با برخی سؤالات اساسی‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند که من در تمام طول زندگی‌ام خودآگاه یا ناخودآگاه با آن‌ها درگیر بوده‌ام و این کار را به نحوی انجام داد که قبلاً هرگز ندیده بودم. کتاب به همان اندازه که پاسخ سؤالات من را می‌داد برایم سؤال ایجاد می‌کرد و فکر می‌کنم این نشانه یک متن واقعاً قدرتمند است. این ایده که بازیگران بزرگی درگیر چنین اقتباسی بشوند و آن را به یک بوم بزرگ سینمایی بیاورم، برایم بسیار جالب بود؛ اما چیزی که من را تحت تأثیر قرار داد این بود که چگونه این کتاب مطالعه‌ای در دموکراسی در بهترین حالت خود بود. دموکراسی را فقط به رأی دادن هر ۴ سال یک‌بار تنزل نداد. این درواقع یک گفت‌وگوی کامل بین افرادی بود که در خیلی چیزها با یکدیگر موافق نیستند، اما مجبورند که به یک برنامه راهبردی برسند.»
قهرمان سارا پلی در داستان به نوزاد تازه به دنیا آمده می‌گوید: «داستان تو با ما متفاوت خواهد بود.» روایت رنج زنان که همواره از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود باید روزی تمام شود و حکایت نسل بعد از ما چیز دیگری باشد.
سارا پلی برای گرفتن مجسمه طلایی اسکار راه طولانی را پشت سر گذاشته است.
او پیش‌تر در سال ۲۰۰۸ برای فیلم «دور از او»، اولین فیلم‌نامه‌ایی که نوشت و کارگردانی کرد، نیز نامزد دریافت اسکار شده بود.
نوشتن مجموعه تلویزیونی «گریس دیگر» بر اساس رمانی به همین نام از مارگارت اتوود، نشان داد سارا پلی در تعهدی که به تغییر دنیای زنان دارد جدی است. او اولین بار درخواست نوشتن فیلم‌نامه اقتباسی از این کتاب را در ۱۷سالگی برای اتوود فرستاده بود.
رستگاری و رهایی زنانه
آن‌ها که مسیر حرفهای سارا پلی را دنبال می‌کردند، وقتی در دسامبر ۲۰۲۰ اعلام شد که او فیلم «حرفهای زنانه» را بر اساس رمانی به همین نام اثر میریام توس کارگردانی خواهد کرد، منتظر یک اثر به‌یادماندنی بودند.
این اتفاق افتاد و فیلم «حرفهای زنانه» با حضور بازیگران برجسته و بااستعدادی همچون رونی مارا، کلیر فوی و فرانسیس مک‌دورمند موفق شد توجه بسیاری را به خود جلب کند.
منتقدان بر این باور هستند که فیلم «حرفهای زنانه» گاهی اوقات برای اینکه به مسائل مدنظر خود برسد، سرگرم‌کننده بودن خودش را فراموش می‌کند اما بااین‌وجود نیز همچنان از پیام بسیار ارزشمندی بهره می‌برد که به شکلی مؤثر ارائه‌شده است.
کریستوفر ماچل، منتقد سایت سینه وو در نقدی بر فیلم حرفهای زنانه نوشت: «حرفهای زنانه از بسیاری جهات فیلمی از وارونه‌سازی‌ها است. تمام خشونت‌ها خارج از قاب اتفاق می‌افتند و کنش هرچه که باشد محدود به گفتار است. فیلم تا حد زیادی خود را به انباری که زنان در آن بحث‌هایشان را انجام می‌دهند محدود نگه می‌دارد و به‌این‌ترتیب این شخصیت‌های به حاشیه رانده‌شده را به مرکز توجه می‌آورد، درحالی‌که مردان به‌صورت تمثیلی و به معنای واقعی کلمه نامرئی هستند؛ بنابراین آن‌ها از قدرت خود سلب می‌شوند اما به‌صورت تصورات و خیالات درمی‌آیند: غول‌هایی که شب‌ها ظاهر می‌شوند و صدمات وحشتناکی را به بار می‌آورند. برخی از منتقدان فیلم را به خاطر آنچه تولید تئاتری می‌نامند رد می‌کنند، اما من استدلال می‌کنم که چنین انتقادی نشان‌دهنده ناراحتی یا دست‌کم غفلت از گسست در ساختارهای روایی مردسالارانه است؛ زیرا در غیر این صورت با نمایش متجاوزان، آن‌ها در کانون توجه قرار می‌گرفتند. از همه مهم‌تر اینکه حرفهای زنانه فیلم اجراها است. هرچند پلی مراقب است که در این فیلم درباره همبستگی جمعی زنان، هیچ اجرا و بازی‌ای بالاتر از دیگری قرار نگیرد. بااین‌وجود، شخصیت‌ها با مصیبت‌ها و رنج‌های منحصربه‌فرد خود متمایز می‌شوند. به‌عنوان نمونه شخصیت ماریش با بازی جسی باکلی معمولاً توسط همسر الکلی‌اش مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرد، درحالی‌که اونا (رونی مارا) در حسرت زندگی با آگوست است (بن ویشاو) – یکی از معدود مردان شایسته آنجا – که البته هرگز این اتفاق نمی‌افتد. هر یک از زنان دلایل خاص خود را برای ماندن یا فرار ازآنجا دارند، اما فیلم هرگز به‌جانب خاصی متمایل نمی‌شود: هیچ‌کس به خاطر بزدلی و یا گستاخی محکوم نمی‌شود. اگرچه این زنان به‌ندرت در توافق خود یکپارچه هستند، اما در برابر دشمن مشترکشان در همبستگی باقی می‌مانند. هرچند شکاف‌‌های متعدد در گروه نسبت به شکننده بودن این همبستگی ارزشمند هشدار می‌دهد.»
منتقدان دیگر هم کم‌وبیش بر تأثیرگذار بودن فیلم تأکیددارند. دیوید ارلیچ، منتقد ایندی وایر هم ضمن ستایش از فیلم نوشت: «هرچند که تصورش سخت است اما فیلم «حرفهای زنانه» فیلمی خوش‌بینانه همراه با طنز و لطافت طبع است.»
تیم گریرسون، منتقد اسکرین دیلی هم با تجلیل از فیلم سارا پلی نوشت: «حرفهای زنانه اثری چالش‌برانگیز به شمار می‌رود و بیننده باید اندکی به آن زمان بدهد و صبور باشد تا درنهایت بتواند شاهد داستانی دردسرساز و محرک باشد، داستانی که مدت‌ها پس از اتمام فیلم در ذهن باقی می‌ماند.»
