تصویر مخدوش رؤیای آمریکایی
یکی از بحثبرانگیزترین فیلمهای سال ۲۰۲۴ «آنورا» اثر شان بیکر در ژانر درام و کمدی اسکروبال بهصورت غیرمنتظرهای در مراسم اسکار در بهترین شاخهها نامزد شد و اسکار بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه اورجینال، تدوین و بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد.
اسکروبال شکلی از یک نوع کمدی رمانتیک سرکوبشده است که عشق را هجو میداند و بهجای آنکه شور عاشقانه در آن تاب بخورد، تصویر هجو شدهای از آن به نمایش درمیآید. این ژانر در دهه ۱۹۳۰ بسیار رایج بود و فیلم «آنورا» در این ژانر ساختهشده است.
«آنورا» که پیشازاین برنده نخل طلای کن ۲۰۲۴ هم شده بود به روایت داستان آنی رقصنده و کارگر جنسی میپردازد که مانند میلیاردها نفر رؤیای آمریکایی در سر دارد. او در کف هرم طبقات اجتماعی و اقتصادی قرار دارد و خانوادهای هم ندارد.
آنی با یک پسر از خانواده بیلیونر روسی آشنا میشود. آنی یا همان آنورا که خود را در یک قدمی این رؤیای آمریکایی میبیند در لاسوگاس با ایوان (پسر روسی) ازدواج میکند، حالا خانواده الیگارشی پسر متوجه این ازدواج شدهاند و عزمشان را جزم کردهاند تا این ازدواج را فسخ کنند.
این فیلم را میتوان از آثار مهندسیشده سینمای مستقل دانست.
آنورا در ازدواج با یک پسر ثروتمند، خود را در رؤیای آمریکایی غرقشده، میبیند که ناگهان با فرستادگان نمایندههای خانواده پسر، او در این گودال رؤیا تکوتنها مانده و آرزویش را سرابی درمییابد. چراکه همسرش حاضر به قبول مسئولیت نیست و از ترس پدر و مادرش دست به فرار میزند. درواقع شان بیکر تصویری مخدوش از رؤیای آمریکایی را به مخاطب نشان میدهد.

علاوه بر «آنورا» میتوان گفت بیشتر فیلمهای تحسینبرانگیز سال ۲۰۲۴ بهنوعی دهنکجی بزرگ به سینمای هالیوود بود.
بیکر هوشمندانه، جشن عروسی ایوان و آنورا را در مجتمع تجاری «فریمونت استریت اکسپرنیس» لاسوگاس ضبط کرده که بزرگترین نمایشگر الایدی جهان را روی سقفش دارد. این انتخاب هدفمند هم متناسب با ماهیت تصنعی پوچ این ازدواج است و هم ازنظر سیاسی، طعنهآمیز است اینکه بچه پولدار روسی، همسر و جشن ازدواجش را هم از یک پاساژ بزرگ آمریکا میخرد.
ریتم فیلم روان و سر راست است و بعد از تقریباً ۱۵ دقیقه مخاطب وارد جهان داستان میشود. با اینکه «آنورا» بهشدت دیالوگ محور، شلوغ و پرسروصداست اما انسجامش را از دست نمیدهد. استفاده از شخصیتهای ارمنیتبار که در نقش نوکران الیگارشهای روس هستند، کنایهای به روسها و تمایل بیشازاندازه آنها بهنظام کنونی سرمایهداری است.
«آنورا» نشان میدهد که ازدواج و سرخوشی یک پسر روس با یک دختر آمریکاییتبار بدین معناست که آمریکا بهشت پولدارهاست؛ اما از سوی دیگر فیلم به نقد جامعه سرمایهداری هم میپردازد و تقابل میان روسها و آمریکاییها را هم به تصویر میکشد.
خانواده روسی پسر راهی نیویورک شدهاند تا ایوان را از دستهای آنی نجات دهند و به دلیل حرفهاش او را تحقیر میکنند اما آنی تسلیم این روسها نمیشود و به مبارزه با آنها میپردازد.
کارگردان در شخصیتپردازی تمام توان خود را به کار بسته؛ در این اثر ما با پدیدهای به نام میکی مدیسون در نقش «آنورا» روبهرو هستیم که ستارهای نوظهور در ابتدای بازیگری است. بااینحال بازی او یکدست و منسجم است.

مدیسون دیالوگهایش را با احساسی که در چشمانش است به مخاطب عرضه میکند. صورت بشاش که خنده از لبانش محو نمیشود، موتیف اصلی بازیگری اوست. اسکار در دستان وی، یکی از شایستهترین انتخابهای این مراسم بود.
کاملاً مشخص است که شان بیکر دست به انتقام دموکراتها از ترامپیسم و سیاستهای آمریکا زده است. یک آمریکایی انتقام خود را از روسهای ساکن در آمریکا میگیرد.
این در حالی است که حین ساخت «آنورا»، دونالد ترامپ رئیسجمهور نبوده است؛ اما در زیر لایههای فیلم نشان داده میشود که آمریکا به تسلط روسها درآمده و یک شهروند آمریکایی در مواجهه با روسها بهجایی میرسد که با او بدتر از پسامند برخورد میشود.
فیلم مانند بیشتر فیلمهای آمریکایی روسها را فاقد هرگونه عواطف انسانی و روح نشان میدهد. شاید هالیوود ترجیح داده که با آمدن دونالد ترامپ و رفتن دموکراتها، با چنین فیلمی، از ترامپ استقبال شود.
با توجه به گفتوگوی صبح روز جمعه مناقشه آمیز ولادیمیر زلنسکی و دونالد ترامپ از همان زمان گمانهزنیها حاکی از این بود که «آنورا» در مراسم اسکار بهعنوان بهترین فیلم انتخاب خواهد شد و درنهایت هم این اتفاق رخ داد و اهالی هالیوودی فیلمی اجتماعی که به موضوعات سیاسی هم اشاره دارد، برگزید تا دوباره به ترامپ دهنکجی کند.
فرزانه متین