باغ شاهزاده ماهان

نگین سبزرنگی در دل کویر

یکی از شهرهایی که در فاصله نه‌چندان دوری از کرمان قرارگرفته اما داری زیبایی‌های بسیاری است، شهر ماهان است. این شهر علاوه بر باغ شازده ماهان که نامش در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است آب‌وهوای دلپذیری هم دارد.

باغ شازده ماهان، باغی سرسبز و دل‌نواز در دل کویر و از جاهای دیدنی کرمان است و یکی از ۹ باغ ایرانی و مشهور جهان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۹۰ به همراه باغ پاسارگاد شیراز به‌عنوان مادر باغ‌های ایرانی، باغ ارم شیراز، باغ چهل‌ستون اصفهان، باغ فین کاشان، باغ ماهان کرمان، باغ اکبریه بیرجند، باغ دولت‌آباد یزد، باغ پهلوان پور مهریز یزد و باغ عباس‌آباد بهشهر در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است.

باغ شازده ماهان همانند نگین سبزرنگی در دل کویر است که تاریخ احداث آن به زمان قاجار بازمی‌گردد. این باغ به دستور محمدحسن خان در اواسط جاده بم- کرمان که درگذشته بخشی از جاده ابریشم بود احداث‌شده و همین امر باعث رونق این شهر در دوران قدیم بوده است. بعد از ورود به باغ شازده فراموش می‌کنید که این باغ در میان گرما و بیابان‌های کرمان ساخته‌شده است. درختان سر به فلک کشیده، حوض‌های مملو از آب با فواره‌هایی خروشان که جوی‌های آن تا انتهای باغ کشیده شده است.

شاید سرسبزی و آبیاری باغ شازده ماهان در میان کویر کاری غیرممکن و عجیب باشد اما باغ شازده توسط آب‌های قنات و رودخانه‌ای که توسط کوه‌های چوپار اطراف تأمین و آبیاری می‌شود. همچنین به علت وجود شیب در معماری باغ‌های ایرانی باعث می‌شود صدای آب تا انتهای باغ طنین‌انداز شود و در انتها نیز به جویی ریخته می‌شود که از آن برای آبادانی روستای نزدیک باغ شازده بهره برده می‌شود. این باغ بزرگ به‌اندازه ۷۰۵ هکتار از بیابان را همانند فرش سبزرنگی درآورده است که با حصارهای بلندی از فضای بیرون جدا می‌شود.

شاهزاده ماهان کیست؟

این شاهزاده همان عبدالحمید میرزا ناصر الدوله فرمانفرمایان، نوه دختری ناصرالدین‌شاه و حاکم کرمان است که به تکمیل و ساخت‌وساز در این باغ اقدام کرد. داستان جالبی نیز در مورد ناصر الدوله و این باغ وجود دارد و گفته‌شده است که وقتی خبر مرگ وی به گوش بنّای باغ رسید، از فرط خوشحالی تغار گچی را که در دست داشت محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرد. اگر در بازدیدتان به‌خوبی دقت کنید، متوجه می‌شوید برخی از بخش‌های آن فاقد تزیینات و ظریف‌‌کاری‌های است که نشان از نیمه‌کاره رها شدن ساخت آن‌ها است؛ مانند جای خالی کاشی‌ها که همچنان بر سر در ورودی خودنمایی می‌کند.

بخش‌های مختلف باغ شازده ماهان

باغ شازده ماهان از قسمت‌های مختلفی تشکیل‌شده است که مجموعه‌ی بی‌نظیری را به نمایش عموم می‌گذارد:

سردر خانه

این قسمت که قبل از ورود به باغ شازده ماهان قرار دارد و نقش واسه از محیط خشک بیرون به داخل باغی سرسبز را ایفا می‌کند.

بالاخانه

در انتهای این باغ عمارتی دوطبقه وجود دارد که به عمارت شاه‌نشین معروف است. در زمان قدیم این ساختمان سکونتگاه اصلی یا دائمی مالک باغ بوده است. اگر می‌خواهید تصویر فراموش‌نشدنی از باغ شازده ماهان در ذهنتان نقش ببندد پیشنهاد می‌کنیم از طریق پلکانی که داخل این ساختمان قرار دارد به طبقه دوم بالاخانه بروید.

باغ خلوت

در پشت قسمت بالاخانه باغ شازده ماهان فضایی وجود دارد که امکان باغی خصوصی‌تر را به ساکنینش می‌دهد. این قسمت نیز باوجود باغچه‌های میوه و گذرگاه‌هایی با درختان سایه‌دار و پیاده‌روهایی موازی با بنای بالاخانه همانند بخشی از بهشت می‌ماند.

حمام

ساختمان حمام را چندین فضای تودرتو با ابعاد مختلف شامل می‌شود که در هشت دیوار پیرامونی قرارگرفته است.

خانه زعیم باشی و برج مراقبت

این قسمت که در بالای ساختمان حمام قرار دارد محل سکونت محافظ اصلی باغ شازده ماهان بوده. برج‌های مراقبت این خانه را از قسمت حمام جدا کرده‌اند همچنین انتهای این برج‌ها توسط یک قسمت مسطح و باریک به دو طرف سردر خانه می‌رسد.

باغ شازده ماهان در سال ۱۳۹۰ به ثبت سازمان یونسکو رسیده است اگرچه در سال ۱۳۶۰ براثر زلزله دچار خساراتی شد اما دوباره موردبازسازی قرار گرفت. این باغ علاوه بر تفرجگاهی زیبا رستوران، هتل و اقامتگاهی را در خود جای‌داده است تا سفر به کرمان را برایتان دلپذیر تر کند. همچنین غرفه‌هایی برای خرید سوغاتی نیز وجود دارد.

باغ شازده ماهان در دو کیلومتری شرق شهر ماهان از توابع کرمان قرار دارد. برای دیدن باغ شاهزاده ماهان راهی استان کویری کرمان شوید. سپس جاده کرمان به بم را در پیش بگیرید. در ۳۵ کیلومتری این جاده و ۶ کیلومتر مانده به شهر ماهان، می‌توانید این باغ تاریخی را ببینید.