قاتلان ماه کامل (۲۰۲۳) Killers of the Flower Moon

معرفی فیلم‌های پرفروش جهان

امتیاز فیلم در سایت آی ام دی بی: ۱/۸ *

فروش فیلم: ۹۴ میلیون دلار (آمریکا)

کارگردان: مارتین اسکورسیزی

بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، رابرت دنیرو، لیلی گلداستون، جسی پلمونس، تانتو کاردینال، جان لیسگو و برندن فریزر

محصول: آمریکا

ژانر: درام، جنایی، وسترن، حماسی

داستان فیلم:

اوکلاهاما، دهه ۱۹۲۰، با کشف نفت در زمین‌های منطقه اوسیج، قتل‌هایی رخ می‌دهد و بومیان محلی صاحب ثروت‌ شده از نفت، یکی‌یکی به قتل می‌رسند.

اف‌بی‌آی که نسبت به این قتل‌هایی زنجیره‌ای مشکوک شده شروع به تحقیق می‌کند. در این میان ارنست (دی‌کاپریو) نزد دایی‌‌اش، ویلیام هیل (رابرت دنیرو) بازمی‌گردد و این خود سرآغاز ماجراهایی تازه‌ای می‌شود.

در حاشیه:

فیلم «قاتلان ماه کامل» اقتباسی از داستان پرفروش «دیوید گرن» با همین نام است و فیلم‌نامه‌ آن را مارتین اسکورسیزی با همکاری اریک راث نوشته است.

این فیلم ۲۰۶ دقیقه‌ای ماجرای قتل‌های بومیان آمریکایی طی دهه‌های بیست تا سی را نشان می‌دهد. برخی از قتل‌ها به‌منظور تصاحب زمین و ثروت اعضای اوسیج انجام شد که زمین‌هایشان نفت باارزش تولید می‌کرد و هرکدام دارای حق مالکیتی بودند که حق امتیاز سالانه پرسودی به دست می‌آورد.

نمایش جدیدترین فیلم مارتین اسکورسیزی در جهان با استقبال خوبی همراه شد. اگرچه در آمریکا نتوانست در صدر جدول فروش بنشیند، اما توانست لقب پرفروش‌ترین فیلم سینماهای جهان را به خود اختصاص دهد.
«قاتلان ماه کامل» در بازار داخلی آمریکا تا به امروز ۹۴ میلیون دلار فروخته و رتبه دوم پرفروش‌ترین فیلم‌های آمریکا را در اختیار خود دارد.

ساخت این فیلم در مارس ۲۰۱۶ که شرکت ایمپرتیو انترتینمنت حق اقتباس سینمایی این کتاب را به دست آورد، آغاز شد. اسکورسیزی و دی‌کاپریو در سال ۲۰۱۷ به پروژه پیوستند و نخست انتظار می‌رفت که ساخت آن در اوایل سال ۲۰۱۸ آغاز شود.

پس از چند بار تأخیر در واکنش به همه‌گیری کووید-۱۹، قرار بود مراحل ساخت در فوریه ۲۰۲۱ آغاز شود. اپل تی‌وی پلاس برای تأمین مالی و توزیع فیلم در کنار پارامونت پیکچرز تأیید شد. تصویربرداری اصلی در فاصله بهار و پاییز ۲۰۲۱ در شهرستان اوسیج و شهرستان واشینگتن صورت گرفت.

این فیلم به‌وسیله استودیوی سیکلیا پروداکشنزِ اسکورسیزی و اپین وی پروداکشنزِ دی‌کاپریو با بودجه‌ای ۲۰۰ میلیون دلاری ساخته شد و طبق گزارش‌ها، بالاترین مبلغی است که تابه‌حال صرف تولید فیلمی در ایالت اوکلاهاما شده است.

باوجود مراحل تولید دشوار، قاتلان ماه کامل نخستین بار در ۲۰ مه ۲۰۲۳ در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و با استقبال گسترده منتقدان روبرو شد.

مارتین اسکورسیزی

مارتین اسکورسیزی، فیلم‌ساز بزرگ آمریکا با فیلم وسترن جنایی جدیدش قاتلان ماه کامل که بر اساس حوادث واقعی ساخته‌شده به سینماها بازگشته است.

او که هرگز در نظام استودیویی حضور پررنگی نداشته با آخرین فیلمش قاتلان ماه کامل، نمونه‌ای از یک فیلم جدی با بودجه بالا را روانه اکران کرده است. از همان نوع فیلم‌هایی که می‌گوید دیگر اثری از آن‌ها دیده نمی‌شود.

در این فیلم ستارگان همیشگی فیلم‌های اسکورسیزی، رابرت دنیرو و لئوناردو دی‌کاپریو بازی می‌کنند. این فیلم وقایع‌نگاری قتل اعضا یک قبیله بومی در سال‌های ۱۹۲۰ است. قتل‌هایی زنجیره‌ای که «حکومت وحشت» نام گرفتند و در طی آن شصت بومی آمریکایی به دست مهاجمان سفیدپوست کشته شدند. هدف سفیدپوستان دسترسی و استخراج ذخایر نفتی بود که در زمین قوم اوسیج قرار داشت.

این اولین فیلم وسترن اسکورسیزی و در ضمن درامی جنایی است که او در ساختنش استاد است. بازهم شخصیت‌های مرد خشن بازور و خشونت مانند دیگر فیلم‌هایش می‌خواهند حرف خود را پیش ببرند.

فیلم‌های اولیه‌اش بیشتر بر گانگسترهای نیویورکی متمرکز بودند و داستان شخصیت‌هایی را روایت می‌کردند که انگیزه‌هایشان چندان باانگیزه تاجران بی‌وجدان فیلم قاتلان ماه کامل تفاوتی نداشت.

فیلم – با فاصله‌گذاری پایانی‌اش- به اثری درباره داستان‌گویی بدل می‌شود؛ فیلمی که داستان‌گو است و در ستایش داستان‌گویی/ سینما. اسکورسیزی سینما را با داستان‌گویی‌اش دوست دارد و از ما می‌خواهد یک بار دیگر به قدرت داستان‌گویی سینما ایمان بیاوریم و به ستایش آن بنشینیم.

مارتین اسکورسیزی درباره فیلم جدیدش می‌گوید: «در قاتلان ماه کامل داستانی را که دیوید گرن نویسنده کتاب اصلی به زیبایی توصیف کرده بود، گرفتم و با اریک راث احساس کردیم دارد یک جنبه پلیسی پیدا می‌کند که از تماشای آن لذت می‌بردیم، اما مطمئن نبودم که بخواهم آن را به این شکل بسازم. من واقعاً بیشتر تحت تأثیر فرهنگ اوسیج در ملاقاتی که با مردم اوسیج در اوکلاهاما داشتم، قرارگرفته بودم. یک روز لئو پرسید: قلب داستان کجاست؟ گفتم در داستان عشق بین ارنست (لئوناردو) و مولی (لیلی گلداستون) است؛ اما اگر روی آن تمرکز کنیم، باید فیلم‌نامه‌ای را که سال‌ها روی آن کارکردیم، تغییر دهیم؛ بنابراین کار به بازسازی کامل فیلم‌نامه کشید.»

«قاتلان ماه کامل» دهمین همکاری مشترک اسکورسیزی با رابرت دنیرو است. به نظر می‌رسد این اسطوره بازیگری در ۵۰ سال گذشته همواره بازیگر موردعلاقه اسکورسیزی بوده است.

خوب، با باب یک رابطه سازنده داریم. به زمانی که ما ۱۶ ساله بودیم، برمی‌گردد؛ اما بعد مسیر هم را گم کردیم. من نمی‌دانستم او می‌خواهد بازیگری کند و او نمی‌دانست که من کارگردانی را شروع کردم. وقتی ما «خیابان‌های پایین‌شهر» (۱۹۷۳) را ساختیم، توسط برایان دی پالما دوباره یکدیگر را پیدا کردیم. با «خیابان‌های پایین‌شهر» و «راننده تاکسی» (۱۹۷۶) متوجه شدیم که به موضوع یکسان، تضادهای روانی و عاطفی مشابه در افراد، شخصیت‌ها و خودمان کشش داریم. اعتماد خاصی بین‌مان ایجاد شد. من به دلایل خاصی چندین سال در مقابل «گاو خشمگین» مقاومت کردم، اما او اصرار داشت که ساخت این فیلم برای من خوب است.

او تنها کسی است که اکنون در قید حیات است و می‌داند من از کجا آمده‌ام؛ بنابراین کلمه کلیدی بین ما اعتماد، نترسی و غرور کمتر است. او نگران آرایش و ظاهر شخصیت است، اما به زیبایی و تلاش برای بهتر جلوه دادنش با نورپردازی خاص کاری ندارد. می‌گوید اگر دوربین پشت من است و صورت شخص دیگری بهتر دیده می‌شود، خب بشود.

باب آن زمان پس از برنده شدن جایزه اسکار برای «پدرخوانده ۲» (۱۹۷۴) خیلی قدرتمند بود؛ اما حتی آن زمان هم ما با این خطر روبرو بودیم که استودیو فیلم را از ما بگیرد. چیزی به‌عنوان کات نهایی برای من در آن مقطع زمانی وجود نداشت. به‌ناچار، بازیگر هم از استودیو پیروی می‌کرد؛ اما این مرد این کار را نمی‌کرد و با شما می‌ماند و بنابراین حضور او برای من به‌منزله این بود که من این قدرت را داشتم. او از من و فیلم محافظت می‌کرد.»

اغلب کسانی که قاتلان ماه کامل را دیده‌اند تأکید می‌کنند این داستانی بوده که قطعاً ارزش روایت شدن داشته است. پیت هاموند، منتقد نشریه ددلاین تا آنجا پیش رفت که آن را «یک دستاورد برجسته سینمایی» نامید و این نظری است که بسیاری با آن موافق خواهند بود. فیلمی که مانند هدیه آخر دوران کاری یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان آمریکا است.

بازیگران

لئوناردو دی‌کاپریو و رابرت دنیرو یکی از بهترین بازی‌های خود را در سال‌های اخیر ارائه می‌کنند و بومیان آمریکایی محلی در فیلم نیز هر یک به‌اندازه یک ستاره سینما درخشش دارند. همه‌چیز به‌غایت طبیعی و راحت و دوست‌داشتنی است و چیدمان میزانسن‌ها خارق‌العاده.

لیلی گلداستون

بازی لیلی گلداستون یکی از موضوعات بسیار موردتوجه این فیلم است. اسکورسیزی بازی او را در فیلم کلی ریچاردز به نام زنی بخصوص در سال ۲۰۱۶ دید: وی می‌گوید: «صورتش را و آنچه در چشم‌هایش می‌گذشت را دیدم و به خودم گفتم خودش است. این زن واقعاً جالب است.» او تأثیری که گلداستون رویش داشت را به خاطر می‌آورد. در اسکار سال آینده که رقابت برای آن از حالا شروع‌شده، گلداستون در کارزاری است که اگر در آن موفق شود او را تبدیل به اولین زن بومی آمریکایی خواهد کرد که نامزد دریافت اسکار بهترین بازیگر زن شده است.

گزیده‌ای ازنظر منتقدان درباره فیلم «قاتلان ماه کامل»

داستانی هولناک از قتل‌های زنجیره‌ای

فیلمی کاملاً جذاب و داستانی که اسکورسیزی آن را به‌عنوان تاریخچه پنهان قدرت آمریکایی می‌بیند؛ و به‌عنوان خشونت نهانی که فراگیر می‌شود و آب‌های زیرزمینی بشریت را می‌آلاید.

مارتین اسکورسیزی موفق شده ترس وجودی و فزاینده از تولد قرن آمریکایی را به شکلی حماسی نشان دهد، داستانی هولناک از قتل‌های زنجیره‌ای شبه نسل‌‌کشی که در آن پاک‌سازی گسترده‌ی بومیان آمریکا از سرزمینشان شبیه‌سازی می‌شود. در پیش‌زمینه‌ی درام، او ازدواج شعله‌ور از عشقی مسموم و پر از دروغ را جای‌داده است. این فیلم انعکاسی از کار‌های نخست اسکورسیزی درباره‌ی خشونت گروه‌های تبهکار، وفاداری به این گروه‌ها و دست‌آخر خیانت اجتناب‌ناپذیر اعضای این گروه با مأموران دولتی را نیز در خود دارد، بدعهدی که رفته‌رفته رخ می‌نماید اما در پایان این فیلم مثل همه‌ی فیلم‌های وسترن و شاید کل تاریخ مکتوب، تصویری از طمع بی‌امان و بی‌رحمانه‌ برای تصرف زمین، منابع طبیعی و قدرت است.

اسکورسیزی داستانی غافل‌گیر کننده را به تصویر می‌کشد، با قاب‌بندی جسورانه از کاراکتر‌های اوسیج که با بی‌ملاحظگی بازیگران سفید‌پوست نقش آن‌ها را بازی کرده‌اند. این فیلم درمجموع جذاب است، داستانی که اسکورسیزی آن را به‌عنوان تاریخ اسرارآمیز قدرت آمریکا می‌بیند، خشونتی پنهان و همه‌گیر که لیوان آب روی میز انسانیت را آلوده می‌کند.

پیتر بردشاو (گاردین)

گم‌گشتگی و ترس

دو بازیگر محبوب اسکورسیزی در دوره‌های مختلف، دی‌کاپریو و دنیرو، آشکارا دلیل اهمیت این فیلم برای همگان هستند اما آن‌ها می‌توانند حواس ما را از بازی لیلی گلداستون پرت کنند که ترکیبی غم‌انگیز از سندیت و گم‌گشتگی و ترس است که نقشی اساسی را در حفظ پویایی زوج اصلی فیلم بازی می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که زندگی زناشویی ارنست و مولی به استعاره‌ای رنج‌آور از ظلم و بی‌رحمی («مانیفست سرنوشت» باور فرهنگی امپریالیستی آمریکایی که در قرن نوزدهم وجود داشت) بدل می‌شود.

جاستین چنگ (لس‌آنجلس تایمز)

فیلمی جذاب و اثری کم‌نظیر

همه‌ی منتقدان بر این باور هستند که مارتین اسکورسیزی بار دیگر اثری کم‌نظیر را به سینما هدیه داده است اثری که به‌رغم مدت‌زمان طولانی‌اش، لحظه‌به‌لحظه‌اش تماشایی است. فیلمی که شاید در نگاه اول یک اثر وسترن به نظر برسد اما اسکورسیزی امضای کار خود را زیر این فیلم هم زده است و با فیلمی روبه‌رو هستیم که رگه‌هایی از خشونت گانگستری آثار قبلی این کارگردان را در خود دارد.

منتقدان نقش‌آفرینی‌های این فیلم را نیز ستوده‌اند و به باور آن‌ها دی‌کاپریو تصویر فردی طماع و احمق را که برای پول حاضر است حتی جان عزیز خود را بدهد، به‌خوبی به تصویر کشیده است و از طرفی دنیرو هم موفق شده است تا چهره‌ی ارباب بدنام و فاسد آمریکایی را به‌خوبی از آب دربیاورد اما شاید شگفتی این فیلم، حضور لیلی گلداستون در نقش مقابل دی‌کاپریو است، بازیگری که کمتر نام او شنیده‌ایم اما بااین‌حال اعتماد اسکورسیزی به این بازیگر سرخ‌پوست جواب داده است و او به‌خوبی حس و تأثیر رابطه‌ی عاشقانه را که درنهایت منجر به قربانی شدن او می‌شود، به نمایش درمی‌آورد.

«قاتلان ماه کامل» به لحاظ سبکی حس‌وحال فیلم یک مرد جوان را دارد. فیلم از همان ابتدا جذاب است و تنش ملموس آن با موسیقی متن رابی رابرتسن به بیننده منتقل می‌شود؛ اما داستان همین‌طور جلو و جلوتر می‌رود تا این‌که تمام شخصیت‌هایی که برای ما اهمیت دارند، مرده‌اند یا در حال مرگ‌اند یا پشت میله‌های زندان هستند؛ و همچنان یک ساعت از فیلم باقی است.

پیتر دبروژ (ورایتی)

داستان یک زندگی زناشویی

«قاتلان ماه کامل» با تمام زمان افراطی‌اش، درس‌های تاریخی بزرگش و حکایتش از غربی کهن که راه را برای شکل‌گیری نیروی پلیس مدرن هموار می‌کند، درنهایت ساده‌‌ترین و لغزنده‌ترین چیز ممکن است: داستان یک زندگی زناشویی؛ آن‌هم نمونه‌ای پیچیده و تراژیک.

بیلگه اِبیری (والچِر)

شبیه یک مینی سریال

یکی باید بپرسد چه کسی به مارتین اسکورسیزی اجازه داده تا به مدت سه ساعت و نیم، دوباره وقایع کتاب «قاتلان ماه کامل» را تعریف کند. شما می‌توانستید کتاب دیوید گرن را درباره‌ی توطئه‌ی بی‌شرمانه علیه قبیله‌ی اوسیج برای دزدیدن منابع آن‌ها در زمان به‌مراتب کمتری بخوانید و چیز‌های بیشتری هم از جی. ادگار هوور و سازمان جدیدالتأسیس اف‌بی‌آی در آن زمان دستگیرتان می‌شد.

اما درباره‌ی اسطوره‌ی سینما مارتین اسکورسیزی صحبت می‌کنیم. او سال‌ها با عوامل اجرایی استودیو‌ها بر سر اینکه چه چیزی را در تدوین حذف کند، مبارزه کرده و حالا بالاخره حق این را به دست آورده است تا داستان را آن‌گونه که می‌خواهد تعریف کند. مشکل اینجاست که در طول ۲۰۶ دقیقه، با فیلمی حماسی روبه‌رو نیستیم و این فیلم بیشتر شبیه یک مینی سریال است. البته این هیچ ایرادی ندارد به‌جز اینکه دیدن آن در سینما مناسب نیست.

اینجاست که باید کسی به مارتی بگوید که باید از زمان فیلم کم کند. آن‌ها باید قبل از شروع این کار را می‌کردند چون وقتی تصویربرداری کار‌های اسکورسیزی شروع می‌شود، دیگر نمی‌توان آن را خلاصه کرد. این فیلم داستانی باورپذیر دارد و اسکورسیزی و نویسنده‌ی همکارش اریک راث به‌جای روایت حکایت متعارف کارآگاه ناجی سفید‌پوست‌ها، نگاهی اخلاقی و نیش‌دار به این انداخته‌اند که چگونه سفیدپوستان جنایت‌کار قتل‌های گسترده را پی‌ریزی و عملی کرده‌اند.

یک کتاب قدیمی تاریخ قبیله اوسیج از خوانندگان خود می‌پرسد: «آیا گرگ‌ها را در تصویر می‌بینید؟» که شاید بتوان گفت خلاصه‌ی چالشی است که اسکورسیزی برای تماشاگر خود تدارک دیده است. به‌جای اینکه درام فیلم به سکانس دادگاه منتهی شود و پایان مورد انتظار آن عملی شود، تلما شون‌ میکر تدوین‌گر کهنه‌کار و رفیق شفیق اسکورسیزی با حسن ختامی از برنامه‌ی رادیویی که ماوقع را شرح می‌دهد، فیلم را به پایان می‌رساند. فرجامی بی‌رحمانه برای فیلمی که این‌چنین طولانی بوده است و یادآوری از این نکته که هیچ‌کس به اسکورسیزی نه نمی‌گوید و اگرنه گفتن یک انتخاب بود، فیلم یک ساعت زودتر به پایان می‌رسید.‌

دیوید ارلیچ (ایندی‌وایر)

درخشش دی‌کاپریو

شخصیتی که لئوناردو دی‌کاپریو خلق کرده روی کاغذ غیرممکن به نظر می‌رسد: شخصیت مرکزی فیلم قاتلان ماه کامل نه قهرمان است و نه یک یاغی کاریزماتیک؛ بلکه انسانی است حریص، مطیع و بدون علاقه به فکر کردن که کارهایش بیزاری و خشم را باعث می‌شود. باوجوداین، دی‌کاپریو از عهده این چالش برآمده و یکی از بهترین و پیچیده‌ترین بازی‌های کارنامه‌اش را ارائه داده است.

رابی کالین (تلگراف) 

داستانی درباره‌ی طمع و فساد یک کشور

این فیلم از ژانر خسته‌کننده‌ی درام دادگاهی نجات می‌یابد و در پایان به گواهی برای نبوغ جاودانه‌ی اسکورسیزی در ساختن فیلم عاشقانه‌‌ با فرجام بد تبدیل می‌شود و هیچ داستان‌سرایی در جهان بهتر از او نمی‌تواند خط نازک بین عشق و سو استفاده از آن را تیره‌وتار کند.

شاید برداشت استعاری از رابطه‌ی ارنست و مالی و ارتباط دادن آن به رابطه‌ی بین سفید‌پوستان و ملت اوسیج، جفایی در حق آن باشد اما غم و اندوه و سردرگمی که اسکورسیزی از این رابطه بیرون می‌کشد، به‌قدری قدرتمند است که عملاً می‌طلبد تا در چنین زمینه‌ی تاریخی گسترده‌ای موردبررسی قرار بگیرد.

برای فیلم‌ساز خوش‌قریحه و باعظمتی مثل اسکورسیزی ساختن فیلمی متعادل از چنین داستانی کار دشواری است، کارگردانی که توانایی‌اش در روایت هر داستانی در برابر اعتراف نهایی او قرار می‌‌گیرد که شاید روا نبود تا او این داستان را تعریف کند؛ اما چه خوب یا چه بد، اسکورسیزی «قاتلان ماه کامل» را به داستانی تبدیل می‌کند که تنها او از پس روایت آن برمی‌آید. داستانی درباره‌ی طمع، فساد و روح لکه‌دار یک کشور که با باوری متولدشده و می‌گوید سرزمینش به هرکسی تعلق دارد که به‌اندازه‌ی کافی بی‌عاطفه و سنگدل باشد.

فینوالا هالیگان (اسکرین دیلی)

پروژه بعدی اسکورسیزی چیست؟

اسکورسیزی ماه نوامبر ۸۱ ساله ‌شد و هنوز می‌خواهد فیلم‌هایی بسازد. وقتی می‌خواهد تصمیم بگیرد انرژی‌اش را صرف چه‌کاری کند، توصیه فیلم‌ساز بزرگ ایرانی عباس کیارستمی را به یاد می‌آورد: «نگاهم کرد و گفت هیچ کاری که دوست نداری را انجام نده. اصلاً این کار را نکن. من حالا متوجه منظورش می‌شوم.»

این کارگردان پیشرو این روزها نگاه نسبتاً عمل‌گرایانه‌تری به فیلم‌سازی دارد: «درنهایت همه‌چیز به آنچه در قاب است ختم می‌شود. اینکه دوربین را کجا بگذارید و در این وقت باقی‌مانده از عمرتان چه داستانی را روایت کنید. آیا ارزشش را دارد؟»