جشنواره فیلم کن با تمام زرق و برقاش، آفتاب تابستان بلوار کورازت، هتلهای کنار ساحل که بیوقفه گذرگاه هنرمندان شدهاند و عکاسانی که نام ستارهها را فریاد میزنند شناخته میشود؛ اما جایی که بیش از همه توجهها را به خود جلب میکند، فرش قرمز است و لباس و میهمانانی که روی آن راه میروند: با پاپیونهایی که مدام سفت میشوند؛ انگشتهایی که با گوشوارهها و گردنبندها بازی میکنند؛ کفشهای براق و سیاه ورنی مردانه و…
در گرماگرم هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن، شبکههای اجتماعی ایرانیان لبریز شد از انتقادهای کاربران نسبت به انتخاب لباسهای بازیگران ایرانی که همهی اینها به در نظر نگرفتن شرایطی که این لباسها در آن طراحیشدهاند، بازمیگردد.
در روزهای آغازین جشنواره زهرا امیرابراهیمی با لباس رنگارنگش روی فرش قرمز آغاز شد. لباسی از مجموعه بهار/تابستان ۲۰۲۲ برند کلوئه با روبانهای رنگی که هرکدام جدا از هم ولی در کنار هم دور گردنش گرهخوردهاند و باوجود رنگهای متفاوت تا به کمر میرسند.
این روبانها که هیچکدام حتی لبهدوزی و «فینیشینگ» کلاسیک هم ندارند از کمر و سرشانهها به پایین رهاشدهاند. برای طراحی این لباس از استایلیستی به نام رضوان فارسیجانی، فارغالتحصیل رشته مد از «مدرسه عالی هنرهای کاربردی، دوپقه» کمک گرفتهشده است.
سه روز بعد دامن حجیم خاکستری از تور پلیسه شده، با تاپ آستینبلند سیاهی که گردن را احاطه کرده توجه کاربران را به خود جلب کرد. ترانه علیدوستی با این لباس روی فرش قرمز فیلم «برادران لیلا» حضور یافت. صنعت مد یکبار دیگر قدرت و سرعت نفوذ خودش را ثابت کرد و شبکههای مجازی پر شد از انتقاد از این لباس و تمسخر آن.
تورهای پلیسه شده لایهلایه روی دامن با دراپههای تا حدی نامنظم در کنار تاپی مشکی زیر آفتاب داغ جنوب فرانسه، کرینولین زیر دامن که بهاندازه کافی بلند نبود و از چند سانتی زیر زانو پارچه میشکست و حتی به زمین هم نمیرسید (شاید هم کفش، پاشنهبلند کافی نداشت) همه و همه کنار هم ناهماهنگ بود و به گفته بسیاری چشمنواز هم نبود. این انتقاد به ترانه علیدوستی وارد است که چرا همچون چهرههای مطرح هالیوودی حاضر در جشنواره از مشاوره استایلیستها یا طراحان مد بهره نبرده است. مد برای بسیاری از هنرمندان و بهویژه بازیگران قسمتی از رقابت حرفهایشان محسوب میشود و همواره باید تلاش کنند نگاهها را با کمک صنعت مد بهطرف خود خیره و توجهها را جلب کنند.
بههرحال ترانه علیدوستی با پیشینه حضور در دورههای قبلی جشنواره فیلم کن ترجیح داده ریسک خطیری را بپذیرد و از یک طراح ایرانی ساکن دوبی به نام «ده ثریا هاوس» و برند کلاه فرموک استفاده کند. علیدوستی در اولین حضورش در کن لباسی از مزون گلکسی از تهران را پوشیده بود.
لباس دیگری که توجه بسیاری به خود جلب کرد، لباسی آغشته در منجوق و پولکدوزیهای براق و رنگی و الهام گرفته از دهه ۷۰ میلادی بود. لباسی سرهمی از برند «زردوز» که مثل یک توپ دیسکو بر روی فرش قرمز میدرخشید و مختص فرشته حسینی طراحیشده بود. نکته جالب دو نماد سوزندوزی روی لباس است که فلسفه پشتشان بسیار مناسب این رویداد بود، پرنده هدُهُد که در فرهنگ شرق نماد خبر خوب است و خوشه گندم که نشان برکت است.
در مورد طراحی شلوار این لباس میتوان گفت چنانچه از هر دورهای الهام گرفته میشود باید دقت کرد سبک آن دوره را با امروز وفق دهیم و متأسفانه این کیفیت در برش شلوار دیده نشد. از طرفی با اینکه استراتژی لباس «اوت کوتور» مشخص است، طراح یک نکته مهم را نباید فراموش کند و آن افراط در جزئیات بصری لباس و برش است که گاه ممکن است وجهه لباس را از لباس شب به لباس «کاستیوم» برای تئاتر یا فیلم تبدیل کند.
بههرحال چه لباس را بپسندید چه نپسندید، نمیشود رشد آگاهی و تلاش طراحان داخلی با محدودیتهای آکادمیک را انکار کرد. درک طراح «زردوز» از اهمیت تبلیغاتی صنعت مد روی فرش قرمز بسیار تحسینبرانگیز بود.
نکتهی دیگری که قابلتأمل است نوع لباس انتخابی همراهان عوامل فیلم هست که هرچند نقش مهمی روی فرش قرمز ایفا نمیکردند ولی همچنان دریچهای برای ارائه کارهای طراحان ایرانیاند. جلیقه زرد فرانک قوانلو (همسر پیمان معادی) از مجموعه بهار/تابستان -۲۰۲۲ نسیم اخوان، یادآور لطافت کیمونوی ژاپنی است. این جلیقه تافته با سرشانههای پهن، کمربندی از جنس طناب و پیچیده به دور کمر در کنار یقهای آهاردار و مجلل از تکنیک پنبهدوزی، به گفته طراحش، بر قدرت و محکم بودن زنان تأکید میکند. ترکیب رنگ فیروزهای و زرد این جلیقه در صنایعدستی ایرانی بارها دیدهشده و اینجا بهمنظور تلفیق آراستگی فرهنگ ژاپن با رنگارنگی فرهنگ ایران در نظر گرفتهشده است. خانم قوانلو همچنین برای تزئینات جانبی لباسش از گوشوارههای برند رهام بابایی استفاده کرده بود.
لباس تافته پلیسه شده سرمهای کیمیا فاطمی، کار لیلا کاشانی، طراح ایرانی ساکن کانادا بود. نگاه مدرن لیلا به مد باعث شده تا این بار پلیسه جهت ریزش همیشگی خود را تغییر دهد و با برشی اریب و کج از هر سمت به تنها دو درز وسط لباس برسد. در دوران طلائی «اوت کوتور»، طراحان بهنامی ازجمله مدلن ویونه و کریستوبال بلنسیاگا چالش قائم کردن درز لباس و یا جایگذاری درزها در نقاط غیرمعمول را میپسندیدند و این دو شیوه را در لباسهای اوت کوتور قدیم زیاد میبینیم.
فروشگاه مجازی «آستین» که حامی مالی لباس و استایلیست کیمیا بود برای تکامل این مجموعه، کفش «تی-استرپ» (کفشی با بندی مشابه حرف T بر روی ساق پا) برند مهرنوش شاهحسینی را انتخاب کرده است. تنها قسمتی که متناسب با این مجموعه نبود، کیفی برای استفاده روز از برند شنل بود که طبیعتاً مناسب رویدادی با کد لباس «بلک تای» نیست.
با پایان جشنواره بینالمللی فیلم کن، فرش قرمز این فستیوال هم تا سال دیگر برچیده شد. باید دید هنرمندان ایرانی اگر سال آینده میهمان این جشنواره شوند، آیا همچنان این فرصت را به طراحان ایرانی خواهند داد تا طرحهای خود را در رقابت با بزرگترین برندهای دنیا در معرض قضاوت بگذارند یا نه؟