هنر طولانی است، اما زندگی کوتاه
ریویچی ساکاموتو در سال‌های آخر عمر، به‌ویژه پس از فاجعه هسته‌ای فوکوشیما، به صدای مهم و نیرومندی در مبارزه با انرژی هسته‌ای بدل شد
ریویچی ساکاموتو، آهنگساز و تهیه‌کننده و از نخستین هنرمندان این عرصه که موسیقی الکترونیک را با ترانه‌های پاپ پیوند زد، پس از چندین سال مبارزه نفس‌گیر با سرطان، اخیراً در سن ۷۱ سالگی درگذشت.
ریویچی ساکاموتو، پدرخوانده موسیقی پاپ الکترونیک
این آهنگساز مشهور ژاپنی با هنرمندان زیادی همچون دیوید بووی، ایگی پاپ و برناردو برتولوچی سابقه همکاری داشت. ساکامتو به‌مثابه یکی از اعضای گروه ارکستر جادویی زرد ژاپن و نیز هنرمندی منفرد، نواهای زیادی ساخت و با این ترتیب به پدرخوانده موسیقی پاپ الکترونیک شهرت یافت.
ریویچی ساکاموتو متولد ۱۷ ژانویه ۱۹۵۲ است و از دوران کودکی باکارهای فرهنگی آشنا شد. پدرش ویراستار رمان‌نویسان ژاپنی پس از جنگ، مانند کنزابورو اوئه و یوکیو میشیما بود. او از شش‌سالگی شروع به یادگیری پیانو کرد و اندکی بعد، آهنگسازی را آغاز کرد.
یک‌ضرب، یک ملودی و یک هارمونی
ساکاموتو در مصاحبه‌ای در ۱۹۸۸ گفته بود سبک‌کارش بسیار غربی است. او در این مورد گفته: «یک‌ضرب، یک ملودی و یک هارمونی اینجا [در موسیقی من] است، بنابراین، این موسیقی غربی است؛ اما می‌دانید، مقداری احساس، کمی فضا یا حس صدا، کمی آسیایی است، شاید ۲۵، ۳۰ درصد.»
زمانی که ساکاموتو برای تحصیل در رشته موسیقی وارد دانشگاه شد، آثار غول‌های مدرنیسم اروپایی پس از جنگ، مانند اشتوکهاوزن، لیگتی، زناکیس و بولز را دنبال می‌کرد، اما در وقت فراغت به نواختن موسیقی محلی اوکیناوا و فری جاز می‌پرداخت و در فروشگاه‌های آثار موسیقی کار می‌کرد.
ریویچی ساکاموتو سال ۱۹۸۳ در کنار دیوید بووی در فیلم «کریسمس مبارک آقای لارنس» به کارگردانی ناگیسا اوشیما بازی کرد. موسیقی متن فیلم را هم خودش ساخت که نخستین اثرش در این زمینه بود.
او در ادامه برای فیلم‌هایی مانند «آخرین امپراتور» (۱۹۸۷) اثر برناردو برتولوچی موسیقی متن ساخت که برنده جوایز اسکار، گلدن گلوب و گرمی شد.
اساساً. باید از خودم الهام بگیرم. همه کارها را باید خودم انجام دهم. من بازیکن نیستم. من آهنگساز هستم، من یک نویسنده هستم.
ریویچی ساکاموتو با آهنگسازانی همچون دیوید برن و کونگ سو، برنده جایزه گلدن گلوب ۱۹۹۰ شد.
کاری بامعنا
این هنرمند مشهور ژاپنی در سال‌های آخر عمر، به‌ویژه پس از فاجعه هسته‌ای فوکوشیما در سال ۲۰۱۱، به صدای مهم و نیرومندی در مبارزه با انرژی هسته‌ای بدل شد.
فعالیت عمومی او بخشی اساسی از فیلم مستند «ریویچی ساکاموتو: کودا» (۲۰۱۷) را تشکیل می‌دهد. او دریکی از صحنه‌های این مستند می‌گوید: «راستش نمی‌دانم چند سال از عمر من باقی‌مانده؛ شاید ۲۰ سال، ۱۰ سال یا کمتر. می‌دانم که می‌خواهم موسیقی بیشتری بسازم. موسیقی‌ای که از به‌جا گذاشتنش شرمنده نباشم؛ کاری بامعنا.»
ریویچی ساکاموتو درباره ساخت موسیقی فیلم گفته: «هر بار که روی فیلمی کار می‌کنم، به خودم می‌گویم همین است. این آخرشه. چون خیلی استرس داره، مثل شکنجه. می‌بینم انگشتم بریده است، بینی‌ام بریده‌شده، چشمانم گرفته است، چون موسیقی من فرزند من است؛ اما آن‌ها به‌طور طبیعی دست، پاهای کودک را می‌برند، چشم و بینی او را می‌گیرند، زیرا همه‌چیز را می‌خراشند. این دل‌شکسته است. به معنای واقعی کلمه هر بار، تکرار می‌کنم، «همین است. این است.» اما می‌دانید، من هنوز این کار را انجام می‌دهم [می‌خندد]. چون نمی‌توانم با انجام آلبوم‌های انفرادی، موسیقی خودم، همان هیجان، چالش یا الهام را دریافت کنم.»
ریویچی ساکاموتو دارای سبک شخصی خودش است. او می‌گوید: «این یک جهان بسیار صمیمی و بسته است و من موسیقی خودم را انجام می‌دهم. این فقط من هستم، اساساً. باید از خودم الهام بگیرم. من باید همه کارها را خودم انجام دهم. من بازیکن نیستم. من آهنگساز هستم، من یک نویسنده هستم. شاید بازیکنان از این راه الهام زیادی بگیرند، کارهایی با ارکسترها یا هر چیز دیگری انجام دهند – [این] احتمالاً مشابه کاری است که من فیلم را می‌سازم، با افراد زیادی، نظرات و ایده‌های زیادی سروکار دارم. الهام‌بخش، اما استرس؛ اما نمی‌توانم آن را با انجام کارهای خودم به دست بیاورم.»
ساکاموتو ژانویه ۲۰۲۱ در وبسایت خود اعلام کرد که به سرطان روده بزرگ مبتلا شده است. او نوشت: «از این به بعد با سرطان زندگی خواهم کرد؛ اما امیدوارم کمی طولانی‌تر موسیقی بسازم.»
