این روزها خبرنگار بودن آسان نیست و درعینحال شمار کسانی که به خبرنگاران اعتماد دارند، بسیار اندک است. بهرغم آنکه شمار خبرنگاران مستقل کم نیست، خبرنگاران معتمد نیستند و اغلب بهعنوان «با ما یا بر ما» با آنها برخورد میشود. اکنون، زمان بازبینی بنیادین خبرنگاری فرارسیده و وقت آن است بررسی شود خبرنگاران چگونه با مخاطبان ارتباط برقرار میکنند. شاید در این راستا بتوان گامهای مؤثر و مفیدی برداشت.
پاپ فرانسیس پیشوای مسیحیان جهان گفته است که وظیفه خبرنگاران توضیح جهان و رویدادهای آن است و اینکه آن را روشنتر جلوه دهند و به آنها که در آن زندگی میکنند کمک کنند تا آن را بهتر درک کنند و با آگاهی و اعتمادبهنفس بیشتری در آن به زندگی بپردازند. بهبیاندیگر، تنها به روشنگری نپردازید؛ روشنایی را هم ارائه دهید. خب برای این کار راههای مناسبی وجود دارد که میتواند به بازسازی فرهنگ اعتماد عمومی کمک کند. در ادامه راهحلهایی در این راستا پیشنهاد میشود:
با اطلاعات جعلی و غلط مبارزه کنید!
اتاقهای خبر میتوانند راهبردی کلیتر و جامعتر برای خبررسانی در پیش گیرند. بهعنوانمثال در مورد انتشار اطلاعات نادرست یا ساختگی و همهگیری شیوع و انتشار اطلاعات غلط در مواردی مثل همهگیری کرونا تحقیقات اتاقهای خبر نشان داد که تنها دوازده حساب شبکههای اجتماعی (فیسبوک، توییتر و اینستاگرام) پشت اغلب اطلاعات غلط پیرامون واکسنهای کرونا بوده است. اگر این کار بهطور مرتب انجام میشد، بهطورقطع تأثیر بهتری برجهان خبر و خبررسانی میگذاشت. اتاقهای خبر میتوانند بهسادگی بهطور مرتب با پژوهشگران در ارتباط باشند و باقدرت اتاقهای فکر و تواناییهای تحلیلی به شناسایی نشر چنین اطلاعاتی در رسانههای اجتماعی بپردازند.
با مخاطبان بهتر ارتباط برقرار کنید!
پژوهش نشان میدهد که مردم اغلب درزمانی به بهترین شکل با گزارشی ارتباط برقرار میکنند که پرسشی را که همه خوانندگان اغلب طرح میکنند از خود بپرسند: «معنای این برای من چیست؟» برنامهای به نام کد برای آفریقا اخیراً فعالیتی در این زمینه انجام داد که مردم را با داروخانههایی آشنا کرد که داروهای ارزانقیمتتر را ارائه میدادند، یعنی پیشنهاد راههای عملی حل مشکل به مردم.
اعتماد را بخشی از کارتان قرار دهید و از خود بپرسید که چگونه میتوانید کارتان را بهگونهای تهیه کنید و ارائه دهید که مردم آن را باور کنند و به شما اعتماد کنند. ممکن است این کار به بررسی راهحل نیاز داشته باشد و اینکه این کار را بخشی از گزارشتان بکنید و از صداهای متنوعی استفاده کنید و مخاطبان را بهطور مستقیم در گزارشتان دخیل و سهیم کنید و از مشارکت آنها در تهیه گزارش استفاده کنید.
برای روشنتر شدن مطلب، آن را ویرایش کنید
اغلب کسانی که در کار خبرنگاری دستی ندارند، نمیدانند خبر چگونه تهیه میشود. این ناروشن بودن به ایجاد تردیدهایی پیرامون اهداف و نظر خبرنگاران کمک میکند یا دامن میزند. در این راستا، توضیح داستان ورای داستان، مثل کاری که نیویورکتایمز میکند، میتواند کمک کند.
تشخیص دقیقتر تفسیر از خبر
در مطالعهای که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، تنها ۴۳ درصد مردم گفتند که میتوانند این دو را در توییتر و فیسبوک بهسادگی از هم تشخیص دهند. ازاینروست که امکان و احتمال سردرگمی مخاطب بسیار است.
وارد کوششهایی مثل «طرح اعتماد» شوید
کنسرسیومی که هشت شاخص اعتماد ایجاد کرده که نهادهای خبری از آنها استفاده کنند و نشان دهند که چه چیزی پشت سر یک گزارش خبری است. تحقیقی که در دانشگاه تگزاس انجامشده نشان داده که این شاخصها بر میزان اعتبار نهادهای خبری میافزایند. این طرح نشان داد که شرح علت نوشتن گزارش از سوی ۴۴ درصد مخاطبان موردتوجه قرار گرفت و اطلاعات پیرامون طرح اعتماد از سوی ۴۳ درصد آنها. این طرح در سال ۲۰۱۷ فعال شد اما تاکنون تنها ۲۰۰ شریک خبری دارد که در سطح جهان با آن مشارکت میکنند. این عدد باید در سال جاری افزایش یابد.
به شیوه توزیع و انتشار خبر توجه کنید و بکوشید آن را کنترل کنید
تحقیقات روزنامه نیویورکتایمز نشان میدهد که بسیاری از اخبار درست وارد رسانهها و شبکههای اجتماعی غیرقابلاعتماد میشوند و ازاینرو جوانب و ابعاد غیرواقعی یا نادرست یا ساختگی به خود میگیرند. این از مواردی است که ممکن است به کار اصلی که با دقت و درستی انجامشده، ضربه بزند.
مشارکت ایجاد کنید
همکاریهای خبرنگاری و روزنامهنگاری بسیار خوبی را مثل موارد مشارکت طرحهای پروندههای پاندورا و پاناما دیدهایم اما انواع دیگری از مشارکت نیز وجود دارد که ازجمله به مشارکت توزیع مربوط میشود و ممکن است اثرگذارتر باشد. تجاربی مثل طرح خبر محلی اوهایو جوامع و گروههای کوچک را از سراسر این ایالت زیر یک چتر گردآورد. یا بزرگترین نهادهای رسانهای سوئیس برای جمعکردن مخاطبانشان در یکجا، یک ساختار برای ورود به همه سایتهایشان ایجاد کردند.
بزرگ بیندیشید!
نهادهای خبری دیر به دوران دیجیتال پای نهادند و از آن زمان تاکنون از این عصر عقبافتادهاند و میکوشند که به آن برسند. راجر فیدلر ۱۵ سال پیش از استیو جابز تابلت را اختراع کرد، در دهه ۱۹۹۰ اما نهادهای خبری و اتاقهای خبر توجهی به آن نکردند. ما باید آن نوع نوآوری و روحیه ابداع را زنده کنیم و ایدههای بزرگ همراه آن را برگردانیم و توجه داشته باشیم که دوران راضی بودن سپریشده و باآنکه نمیدانیم اتفاق یا تحول بزرگ بعدی چیست یا کدام است، بههرحال منتظر آن هستیم و میدانیم که اتفاق خواهد افتاد.
توجه کنید!
- اعتماد باید در تکتک زوایای خبرنگاری وجود داشته باشد، از ابعاد خبرنگاری آن گرفته تا ویرایش و توزیع و بازاریابی.
- صرفنظر از اینکه عقیدهتان در مورد این ایدههای خاص چیست، ایده کلی اینجا باید روشن باشد: تقویت اعتبار خبرنگاری نمیتواند فرعی باشد یا جنبهای باشد که رسانههای نوین پس از انجام کار «اصلی»شان به آن روی میآورند و توجه میکنند. این کار واقعی نهادهای خبری است و کار حقیقی همهکسانی که آنها را حمایت میکنند و برایشان ارزش قائلاند.
خبرنگاری نهتنها با بحران اعتماد بلکه با بحران مالی نیز روبهروست؛ اما بیشتر احتمال دارد که مردم برای خبری که به آن اعتماد دارند هزینه کنند. یک بحران را که حل کنیم، ممکن بحران بعدی نیز بهخودیخود حل شود.