همسویی شبکه‌های اجتماعی باارزش‌های اجتماعی؟
خبر کوتاه و تلخ بود. زهره فکورصبور، بازیگر سینما و تلویزیون در چهل‌وسه‌سالگی با مصرف تعداد زیادی قرص آرام‌بخش خودکشی کرد و دنیا را برای همیشه بدرود گفت. بازهم خودکشی در جامعه هنرمندان با هزاران حرف‌وحدیث و حاشیه‌های آن. عده‌ای وجود حاشیه‌های فراوان دنیای مجازی را در این خودکشی دخیل می‌دانند بی‌شک بدون درک درست از شرایط روحی و وضعیت زندگی این افراد به‌راحتی نمی‌توان در مورد اقدام به خودکشی آن‌ها قضاوت و حتی اظهارنظر کرد.
بی‌تردید در دنیای مدرن امروز، زندگی بدون اینترنت غیرقابل‌تصور است، وجود انواع اپلیکیشن‌ها در دنیای مجازی و صفحات متنوع اینترنتی امکان برقراری ارتباطات را آسان و بی‌دردسر ساخته است به‌طوری‌که در هر جامعه‌ای با توجه به زیرساخت‌های اجتماعی آن، فرهنگ گفتمان جدیدی شکل‌گرفته است.
اینستاگرام نیز یکی از ابزارهای ارتباطی بسیار قوی و جذاب، به‌ویژه در میان ایرانیان است تا جایی که افراد با استفاده از این فضا فروشگاه‌های مجازی خود را راه‌اندازی کرده و با ایجاد کسب‌وکار اینترنتی محصولات خود را عرضه می‌کنند؛ اما اینترنت و فضای مجازی هم مانند هر ابداع و اختراع جهانی علاوه بر نقاط مثبت، نقاط منفی خود را دارد.
قشر خلاق و جوان جامعه ایرانی در اینستاگرام روزگاری پرتنش و سختی را می‌گذراند، هر کاربر اینستاگرامی در التهاب بیشتر دیده شدن در جست‌وجوی استراتژی جدید خود است تا دنبال کننده یا اصطلاحاً فالوورهای زیادی را با خود همراه کند،
یکی از دوستان دستیار کارگردان تعریف می‌کرد که سرمایه‌گذار یک فیلم سینمایی با جست‌وجو در صفحات پربازدید به دنبال جذب بازیگرهای خوش‌چهره برای فیلم خود بود. این نشان از نقش تعیین‌کننده و تأثیرگذار فضای بی‌حدومرز مجازی است تا جایی که برای تعدادی از نان شب هم واجب‌تر شده است. بسیاری با صرف هزینه‌های گزاف برای عکاسی یا ساختن ویدئوهای کوتاه سعی می‌کنند از این قافله عقب نمانند و با امید به جذب هر چه بیشتر تبلیغات و رسیدن به سود بالاتر، از صفحات پربازدید اینستاگرام باشند؛ اما اینکه برای این کار تا کجا پیش بروند بسته به آگاهی و فرهنگ افراد دارد.
به مراسم اکران خصوصی یکی از فیلم‌های سینمایی دعوت‌شده بودم، گروهی را با لباس و آرایش نامتعارف دیدم که گفته می‌شد شاخ‌های اینستاگرام هستند، عوامل اصلی فیلم از این افراد دعوت کرده بودند که با آن‌ها عکس گرفته تا برای اکران سراسری فیلم مخاطبین بیشتری را جذب کنند.
اینکه استفاده از فضای مجازی در سراسر جهان چگونه است و آیا بروز این حجم از حاشیه‌های زرد و بعضاً کذب، کاربران این صفحات را تا این حد تحت تأثیر قرار می‌دهد یا خیر، آسیب‌شناسی مفصلی را می‌طلبد که مجال آن در این نوشته نیست.
شاید ضروری باشد در استفاده از این صفحات، فرهنگ‌سازی‌های لازم انجام گیرد تا کاربران با آشنایی از جایگاه خود و ابزاری که سهل‌الوصول در اختیار دارند آگاهانه و عامدانه و از روی اختیار استفاده مفیدتری کنند و ای‌بسا از وقوع حوادث و اتفاقات تلخ امروزه که با آن‌ها مواجهیم جلوگیری شود.
قطعاً اینترنت و صفحات فضای مجازی فقط سرک کشیدن به زندگی شخصی افراد و حکم صادر کردن و پرداختن به موضوعات پیش‌پاافتاده راست و دروغ نیست لازمه بهره‌گیری صحیح از این امکان فراگیر و جهانی و ایضاً بسیار تأثیرگذار، پایبند بودن به اخلاق و ارزش‌های اجتماعی است که باید در مراکز آموزشی مثل مدرسه‌ها، دانشگاه‌ها و حتی کوچک‌ترین واحد جامعه یعنی خانواده آموزش داده شود.
بی‌شک زندگی در عصر ارتباطات و هجوم اطلاعات با روش‌های پیشین و سنتی امکان‌پذیر نخواهد بود بنابراین لازم است افراد یک جامعه با دانش و آگاهی مربوط و بالا بردن ظرفیت بهره‌گیری از این امکان، خطرات جدی اجتماعی و فرهنگی را کاهش دهند.
ناصر سهرابی
نویسنده، بازیگر و کارشناس سینما. فعالیت در مطبوعات را از سال ۱۳۷۵ با ماهنامه فیلم و هنر... آغاز کرده و مقالات او در نشریات سینما ویدئو، فیلم و سینما، هفت نگاه، سینما تئاتر، فیلم و سینما، همشهری، اعتماد ملی، مردم‌سالاری و... منتشرشده است.
