دورخیز کیت بلانشت برای اسکار
فیلم آلمانی «در جبهه غرب خبری نیست» با به دست آوردن هفت جایزه از مراسم اهدای جوایز آکادمی فیلم بریتانیا (بفتا) و درحالی‌که رقبای سرسختی از میان آثار سینماگران بریتانیایی داشت، غافلگیری بزرگی رقم زد.
بخصوص اهدای جوایز بهترین فیلم و کارگردانی به این اثر جنگی که داستانش در خط مقدم جنگ جهانی اول می‌گذرد، از یک‌سو سلیقه سینمایی اعضای آکادمی را به نمایش گذاشت و از سوی دیگر نشان داد در اروپا نگرانی از بروز یک جنگ فراگیر جدید حتی صنعت سرگرمی‌سازی را تحت تأثیر قرار داده است.
اریک برگر «در جبهه غرب خبری نیست» را بر اساس کتاب مشهوری به همین نام برای کمپانی نتفلیکس کارگردانی کرده و بودجه تولید آن ۲۰ میلیون دلار اعلام‌شده است. اریش ماریا رمارک آلمانی، نویسنده این کتاب، روایت خود از حضور در جبهه‌های «جنگ بزرگ» قرن بیستم را در سال ۱۹۲۹ منتشر کرد و به‌سرعت موردتوجه قرار گرفت.
این نخستین بار نیست که اقتباس سینمایی از داستان تراژیک «در جبهه غرب خبری نیست» موردتوجه قرار می‌گیرد. فیلمی به همین نام در سال ۱۹۳۰ به کارگردانی لوییس مایلستون در هالیوود ساخته شد که در سومین دوره جوایز اسکار جوایز بهترین فیلم و کارگردانی را به دست آورد.
اینکه بعد از حدود یک قرن از زمان انتشار این داستان ضد جنگ، اقتباس سینمایی آلمانی از آن با نامزدی در ۱۴ رشته جوایز بفتا رکوردشکنی می‌کند، در نیمی از این رشته‌ها جایزه می‌برد و از سوی دیگر با نامزدی در ۹ رشته جوایز اسکار ۲۰۲۳ شگفتی می‌سازد، می‌تواند نگرانی عمومی جوامع غربی از رخدادهای بعد از جنگ اوکراین را در میان هنرمندان هم به نمایش بگذارد.
داستان اریش ماریا رمارک درباره جوانان آلمانی است که از روی علاقه به وطن و بدون آموزش و حتی تجهیزات لازم به جنگ فرستاده می‌شوند و تجربه‌های مخوف و ویرانگری را در سنگرها از سر می‌گذرانند.
اقتباس جدید از این داستان، در رشته‌های فنی هم نظر اعضای آکادمی را جلب کرد. علاوه بر جوایز بهترین فیلم و کارگردانی، «در جبهه غرب خبری نیست» در رشته‌های بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان و بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، موسیقی متن، فیلم‌برداری و طراحی صحنه بفتا گرفت.
«بنشی‌های اینیشرین» ساخته مارتین مک‌دونا ایرلندی که در ۱۰ رشته نامزد بفتا شده بود، در بخش‌های اصلی مغلوب رقیب آلمانی خود شد. هرچند که با کسب چهار جایزه بهترین فیلم انگلیسی، بهترین فیلم‌نامه غیر اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن و مرد در رده دوم قرار گرفت.
این فیلم در قالب یک کمدی سیاه و پوچ‌گرایانه درباره دوستی دو مرد در جزیره‌ای دور از سرزمین اصلی ایرلند، به شکل نمادین تأثیر جنگ داخلی این کشور در دهه ۱۹۲۰ را بر مردم و روابط انسانی نمایش می‌دهد.
بااین‌حال، اعضای آکادمی فیلم بریتانیا در دوراهی میان این فیلم و رقیب آلمانی‌اش، دومی را بیشتر پسندیدند. نشانه‌ای دیگر از اینکه در وضعیت فعلی، پرداختن مستقیم به خشونت و مهابت جنگ بر ریشه‌های سرزمینی رای دهندگان اولویت داشته است.
تصور می‌شد کالین فارل بازیگر ایرلندی فیلم «بنشی‌های اینیشرین» مانند اغلب جوایز سینمایی سال در مراسم بفتا هم جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را به خانه ببرد اما این جایزه به آستین باتلر برای بازی در نقش الویس پریسلی، سلطان راک اند رول در فیلم «الویس» رسید و به‌این‌ترتیب ناامیدی سازندگان فیلم مارتین مک‌دونا در بفتا تکمیل شد.
در رشته بهترین بازیگر نقش اول زن، طبق پیش‌بینی‌ها کیت بلانشت برای بازی در نقش یک رهبر ارکستر در فیلم «تار» ساخته تاد فیلد برنده جایزه شد تا یک‌قدم دیگر به سومین اسکار عمرش نزدیک شود.
این بازیگر استرالیایی به خاطر بازی در «تار» تقریباً در همه جوایز سینمایی سال به‌عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن شناخته‌شده است.
اما بزرگ‌ترین ناکام بفتا ۲۰۲۳ بی‌شک فیلم «همه‌چیز، همه‌جا، به‌یک‌باره» لقب می‌گیرد؛ فیلمی مستقل و فانتزی که با نامزدی در ۱۱ رشته اسکار امسال اغلب کارشناسان را حیرت‌زده کرده بود.
این فیلم که در بفتا امسال نامزدی در ۱۰ رشته را به دست آورده بود، یکشنبه‌شب فقط با یک جایزه مراسم را به پایان برد: جایزه بهترین تدوین.
این اتفاق می‌تواند در اسکار هم برای این پدیده سینمایی سال که دن کوان و دنیل شینرت -زوج مشهور به «دنیل‌ها»- ساخته‌اند، تکرار شود. هرچند جوایز بفتا و سلیقه آکادمی فیلم بریتانیا تأثیر مستقیمی بر داوری اعضای آکادمی اسکار ندارد، اما تغییر آرا از «همه‌چیز، همه‌جا، به‌یک‌باره» به سمت «در جبهه غرب خبری نیست» ممکن است در اسکار هم رخ دهد.
بفتای امسال ازنظر فراگیرتر کردن جوایز و مقابله با تبعیض احتمالی نژادی، همانند اسکار ۲۰۲۳ با انتقادهایی روبه‌رو شد. درنهایت در پایان اهدای جوایز نیز تمامی برندگان چهار رشته بازیگری سفیدپوست بودند. هرچند که این آکادمی با تغییر مقررات مربوط به انتخاب نامزدها توانسته بود تنوع آثار غیر انگلیسی را بیشتر کند و درنهایت فیلم آلمانی بیشترین جوایز را به دست آورد، اما بی‌توجهی به رنگین‌پوست‌ها در رشته‌های بازیگری همچنان با سؤال و انتقاد مواجه است.
در اسکار امسال نیز هیچ بازیگر سیاه‌پوستی در چهار رشته بازیگری نامزد دریافت جایزه نشده و این مسئله با انتقاد رسانه‌ها و فعالان اجتماعی مواجه شده است.
روسیه و نقشش در معادلات امروز اروپا در جوایز بفتا هم موردتوجه قرار گرفت؛ با اهدای جایزه بهترین فیلم مستند به «ناوالنی» درباره الکسی ناوالنی که مسموم و زندانی شد.
همچنین تعدادی از ستاره‌های حاضر در مراسم مانند کیت بلانشت، میشل یئو، کالین فارل، انجلا بست و جیمی لی کرتیس با نصب روبان آبی به لباس‌های خود و نمایش آن روی فرش قرمز مراسم بفتا، حمایت‌شان را از پناه‌جویان و بی‌خانمان‌های حمله نظامی روسیه به اوکراین و آوارگان زلزله اخیر سوریه و ترکیه به نمایش گذاشتند.
