درخشش زنان، زدوخورد مردان!
مراسم اسکار ۲۰۲۲ لحظات دیدنی و خاطره‌انگیز کم نداشت، جدا از رقص جان تراولتا و اوما تورمن به یاد «پالپ فیکشن» یا همان «قصه‌های عامه‌پسند» که برای هر عاشق سینمایی جذاب و دیدنی است باید به یکی از زیبا‌ترین بخش‌های این مراسم اشاره کرد که یاد و خاطره ۵۰ سال قبل را زنده کرد.
موسیقی جاودانه نینا روتا پخش می‌شود، مارلون براندو با آن هیبت تأثیرگذارش بر مانیتور خودنمایی می‌کند و فرانسیس فورد کاپولا به همراه رابرت دنیرو و آل پاچینو روی صحنه ظاهر می‌شوند سالن به وجد می‌آید و چهره‌های مشهور سینما نیکول کیدمن، کنت برانا، استیون اسپیلبرگ، آنتونی هاپکینز و صدها نام بزرگ دیگر ایستاده شروع به تشویق می‌کنند، یک اثر سینمایی چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد که بعد از نیم‌قرن هنوز هم موردتوجه آکادمی اسکار قرار دارد و گوشه‌ای از مراسم مهمش را به آن اختصاص داده‌اند.
بدون تردید یکی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات اسکار امسال قرار گرفتن سه اسطوره همیشه جاودانه سینما، فورد کاپولا، دنیرو و آل پاچینو در یک قاب خاطره‌انگیز بود در کنار هم بود. در این میان جای خالی مارلون براندوی افسانه‌ای خالی بود، بازیگر تمام دوران و کسی که به بازیگری سینما تشخص بخشید.
فرانسیس فورد کاپولا سرانجام پس از پنجاه سال از یکی از مهم‌ترین ارکان شکل‌گیری فیلم‌های «پدرخوانده» رابرت ایوانس تهیه‌کننده اجرایی فیلم نام برد و مشارکت او را در ساخته‌شدن «پدرخوانده‌ها» مهم و تأثیرگذار دانست. ماریو پوز و فرد دیگری بود فورد کاپولا از او نام برد و این‌که اگر قلم منحصربه‌فرد او نبود این فیلم یگانه و فراموش‌نشدنی ساخته نمی‌شد.
امسال پنجاهمین سال ساخته‌شدن پدرخوانده محسوب می‌شود، پارامونت کمپانی تولیدکننده این اثر که زمانی از حمایت مالی برای این فیلم وحشت داشت در اقدامی تحسین‌برانگیز نسخه مرمت‌شده را به همراه تعدادی از سکانس‌های حذف‌شده را در یک پکیج جدید در اکرانی محدود به نمایش گذاشت، به قول زنده‌یاد علی معلم پدرخوانده بهترین فیلم تاریخ سینماست و تماشایش بر هر سینماگری واجب است.
سیلی ویل اسمیت به کریس راک نودوچهارمین اسکار را ماندگار کرد!
احتمالاً آنچه تا مدت‌ها از نودوچهارمین دوره جوایز اسکار به یاد می‌ماند، رسیدن مهم‌ترین جایزه به فیلم مستقل «کودا» یا نادیده گرفته شدن «قدرت سگ» در بیشتر رشته‌ها نخواهد بود؛ بلکه سیلی ویل اسمیت به‌صورت کریس راک روی صحنه اهدای جایزه به‌عنوان حادثه‌ای بی‌نظیر و پیش‌بینی‌نشده چیزی است که از این مراسم در تاریخ ثبت می‌شود.
در شبی که «کودا» ساخته شان هیدر، کارگردان زن آمریکایی، سه اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برد و «تلماسه»، فیلم علمی-تخیلی دنی ویلنوو، شش جایزه بخش‌های فنی را گرفت، سهم فیلم وسترن «قدرت سگ» با نامزدی در ۱۲ بخش فقط اسکار بهترین کارگردانی بود. این یکی از عجیب‌ترین ترکیب‌های توزیع جوایز اسکار در سال‌های اخیر است. به‌خصوص اگر دقت کنیم که «کودا» فقط در سه بخش نامزد بود و در همه این رشته‌ها جایزه برد.
در بخش بازیگری، جسیکا چستین برای بازی در فیلم «چشم‌های تامی فی» برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن شد و ویل اسمیت برای بازی در نقش ریچارد ویلیامز، پدر سرنا و ونوس ویلیامز، تنیسورهای زن مشهور، در فیلم «شاه ریچارد» اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد. آریانا دی‌بوز برای «داستان وست‌ساید» بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد و تروی کاتسر اسکار بازیگر نقش مکمل مرد را برای «کودا» دریافت کرد.
«تلماسه» جوایز بهترین فیلم‌برداری، تدوین، موسیقی، صدا، جلوه‌های ویژه و طراحی صحنه را برد. «قدرت سگ» هرچند اسکار بهترین کارگردانی را نصیب جین کمپیون کرد، اما در ۱۱ رشته دیگر دستش از جایزه کوتاه ماند. «بلفاست» ساخته کنت برانا هم اسکار بهترین فیلم‌نامه غیر اقتباسی را برای او به ارمغان آورد.
به‌این‌ترتیب دو فیلم‌ساز زن از دو نسل متفاوت سه جایزه مهم بهترین فیلم، کارگردانی و فیلم‌نامه اقتباسی را از آن خود کردند. جنی بیوان دیگر سینماگر زن موفق نودوچهارمین دوره اسکار بود که جایزه بهترین طراحی لباس را برنده شد. بیلی آیلیش، خواننده مشهور آمریکایی، هم برای ترانه فیلم «وقتی برای مردن نیست»، جدیدترین قسمت از سری «جیمز باند»، همراه با برادرش فینیاس اوکانل، جایزه بهترین ترانه را به خانه برد.
اما اتفاقی که در نیمه دوم مراسم اهدای جوایز اسکار ۲۰۲۲ رخ داد، همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار داد. کریس راک، کمدین سیاه‌پوست که برای اهدای جایزه بهترین مستند بلند روی صحنه رفته بود، به یاد دورانی که مجری اسکار بود، چند شوخی کرد؛ ازجمله با موهای تراشیده جیدا پینکت اسمیت، همسر ویل اسمیت. یکی دو دقیقه بعد ویل اسمیت روی صحنه رفت، به راک سیلی زد و دو بار با صدای بلند گفت: «اسم همسر من رو به دهن کثیفت نیار!»
تا قبل از فریاد او، این حرکت یک شوخی طراحی‌شده به نظر می‌رسید. به‌خصوص که کریس راک کارش را ادامه داد و برنده را اعلام کرد؛ اما وقتی مشخص شد در پخش زنده مراسم در بیشتر کشورها لحظه فریاد زدن ویل اسمیت سانسور شده، رسانه‌ها و فضای مجازی از شرح ماوقع پر شد.
خبرنگار نشریه هالیوود ریپورتر چند دقیقه بعد در توییتر خود نوشت در وقفه پخش تبلیغ، دنزل واشنگتن و تیلر پری ویل اسمیت را کنار کشیده و او را آرام کرده‌اند. ویل اسمیت چند دقیقه بعد اسکار گرفت و روی صحنه با چشمان اشک‌آلود یک سخنرانی طولانی ایراد کرد و گفت که مهم‌ترین چیز برای او حفاظت از خانواده است؛ نکته‌ای که هم به محتوای فیلم «شاه ریچارد» اشاره داشت و هم به درگیری‌اش با کریس راک. او عذرخواهی هم کرد؛ البته نه از همکارش، بلکه از آکادمی و نامزدهای دیگر.
در میانه حرف‌هایش به سخنی اشاره کرد که دنزل واشنگتن بعد از حادثه سیلی زدن به او گفته بود: «در بهترین لحظات است که شیطان سراغت می‌آید.» او همچنین گفت که امیدوار است آکادمی بازهم او را به مراسم اسکار دعوت کند؛ که احتمالاً اشاره به تبعات کاری است که در پخش زنده مراسم مرتکب شد و روی صفحه تلویزیون و در رسانه‌های اجتماعی دیده شد.
هنوز مشخص نیست حرکت غافلگیرکننده برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد چه تبعات حقوقی و حرفه‌ای برای او خواهد داشت، اما بدون شک اعتبار آکادمی و جوایز اسکار و البته پخش زنده آن به‌شدت زیر سؤال رفته است.
مراسم آشفته با حضور سه مجری
مراسم اهدای جوایز اسکار ۲۰۲۲ با سه مجری برگزار شد. این اتفاق بی‌سابقه نبود و آکادمی در دهه ۱۹۸۰ هم دو بار از سه مجری استفاده کرد. در سه سال اخیر، مراسم اسکار بدون حضور مجری برگزار شد و ظاهراً برگزارکنندگان قصد داشتند با گذاشتن سه مجری زن شامل ایمی شومر، رجینا هال و وندا سایکس به اسکار نودوچهارم شوروحالی بدهند؛ اما این تمهید چندان موفق نبود و به‌جز سه موقعیت، سه مجری کنار هم قرار نگرفتند و حضور آن‌ها چنان پراکنده و بی‌نظم بود که بعید است چیزی از اجرای آن‌ها به یاد بماند.
به‌علاوه تصمیم جنجالی آکادمی برای محروم کردن هشت رشته از پخش زنده ترکیبی ناهمگون به مراسم داد. این کار برای کوتاه‌تر شدن پخش زنده گرفته شد و لحظه اهدای این جوایز به شکل ضبط‌شده و بدون نظم خاص باوجود رویه واحد برای معرفی نامزدها، کارکرد معکوس پیدا کرد.
مجموعه تصمیم‌های آکادمی برای برگزاری اولین مراسم اسکار بعد از همه‌گیری کرونا درحالی‌که تعداد مخاطبان پخش زنده مراسم در سال‌های اخیر به‌شدت افت کرده است، احتمالاً در ادامه انتقاد شدید هالیوود و رسانه‌ها را در پی خواهد داشت. بدشانسی بزرگ آکادمی این است که در تاریخ ثبت می‌شود که در سال ۲۰۲۲، یکی از برندگان اسکار روی صحنه به یکی از اهداکنندگان جایزه حمله کرد و مقابل چشم میلیون‌ها بیننده به او سیلی زد.
فهرست برندگان اسکار ۲۰۲۲
بهترین فیلم: کودا
بهترین کارگردان: جین کمپیون برای «قدرت سگ»
بهترین بازیگر نقش اول مرد: ویل اسمیت برای «شاه ریچارد»
بهترین بازیگر نقش اول زن: جسیکا چستین برای «چشم‌های تامی فی»
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: تروی کاتسر برای «کودا»
بهترین بازیگر نقش مکمل زن: آنا دی‌بوز برای «داستان وست ساید»
بهترین فیلم‌نامه اقتباسی: کودا
بهترین فیلم‌نامه غیر اقتباسی: بلفاست
بهترین فیلم‌برداری: تلماسه
بهترین تدوین: تلماسه
بهترین انیمیشن بلند: انکانتو
بهترین انیمیشن کوتاه: برف‌پاک‌کن
بهترین فیلم کوتاه داستانی: خداحافظی طولانی
بهترین فیلم بین‌المللی: ماشینم را بران
بهترین مستند بلند: تابستان روح
بهترین مستند کوتاه: ملکه بسکتبال
بهترین موسیقی متن: تلماسه
بهترین ترانه: وقتی برای مردن نیست
بهترین صدا: تلماسه
بهترین طراحی لباس: کروئلا
بهترین چهره‌پردازی: چشم‌های تامی فی
بهترین طراحی صحنه: تلماسه
بهترین جلوه‌های ویژه: تلماسه
ناصر سهرابی
نویسنده، بازیگر و کارشناس سینما. فعالیت در مطبوعات را از سال ۱۳۷۵ با ماهنامه فیلم و هنر... آغاز کرده و مقالات او در نشریات سینما ویدئو، فیلم و سینما، هفت نگاه، سینما تئاتر، فیلم و سینما، همشهری، اعتماد ملی، مردم‌سالاری و... منتشرشده است.
