زندگی با خطر کردن معنا پیدا می‌کند
میشل یئو با کسب جایزه بهترین بازیگر زن اسکار ۲۰۲۳ برای ایفای نقش در فیلم «همه‌چیز همه‌جا به‌یک‌باره» اینک شهرت و محبوبیت بسیاری به دست آورده است. او هنگام دریافت جایزه‌اش گفت: «برای همه پسران و دخترانی که شبیه من هستند و امشب من را تماشا می‌کنند، بدانند که این نشان‌دهنده امید و موفقیت است».
میشل یئو دومین زن رنگین‌پوست است که توانسته جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را پس از نزدیک به دو دهه پیش که هالی بری برنده آن شده بود، از آن خود کند.
وی خطاب به زنان گفت «اجازه ندهید کسی به شما بگوید که از دوران اوج خود گذشته‌اید.»
شخصیت جوبو – جوی جایی در فیلم مطرح «همه‌چیز همه‌جا به‌یک‌باره» می‌پرسد: «آیا من نمی‌توانم اینجا باشم یا من اجازه ندارم اینجا باشم؟»
نکته جالب ماجرا اینجاست که این پرسش بنیان‌برانداز شخصیت منفی و آنتاگونیست فیلم که بی‌پروا در پی پایان دادن به دنیایی است که حس می‌کند به آن تعلق ندارد، بیانگر ماجرای حضور میشل یئو بازیگر در هالیوود است.
البته یئو در این فیلم نقش اِوِلین وانگ ابر‌قهرمان نامعمولی را بازی می‌کند که آمریکایی مهاجر چینی‌تباری است که راهش از اداره یک مغازه خشک‌شویی به ماجرای جهان‌های موازی کشیده می‌شود.
او می‌گوید این نقش بازتابی از همه نبرد‌ها و مبارزاتی بوده است که او برای اثبات خود در هالیوود از سر گذرانده است. درست مانند پرسشی که شخصیت منفی مقابل او در فیلم مطرح می‌کند.
میشل یئو در مصاحبه‌ای می‌گوید: «تو می‌خواهی سر این میز جایی برای خودت داشته باشی تا بتوانی از این مزیت استفاده کنی تا دیده و شنیده شوی. آنچه من می‌خواهم داشتن امکان رقابت است».
«از روزی که اِوِلین وانگ (قهرمان فیلم) به دنیا می‌آید پدرش می‌گوید که او چون دختر است محکوم‌به شکست است. مدت‌ها بود متنی چنین عمیق بر من اثر نگذاشته بود.»
گلدن گلوب
نقش‌آفرینی یئو در نقش وانگ جوایز این فصل را درو کرده است. پس از جوایز گلدن‌گلوب و جوایز صنف بازیگران سینما اینک او جایزه تاریخ‌ساز اسکار را هم از آن خود ساخت.
«من خوب می‌دانم که این جایزه ارزشی فراتر از من به‌عنوان بازیگر دارد. این جایزه‌ای برای همه آسیایی‌هاست که پیش می‌آیند و می‌گویند: موفقیت تو باعث سربلندی ماست.»
میشل یئو می‌گوید: «آسیایی‌ها کمتر احساسات خود را بروز می‌دهند و فکر می‌کنم همین باعث این برداشت نادرست شده است که ما نیازی به مطرح‌شدن نداریم که البته چنین نیست. اینکه چگونه ماجرا‌های خود را بیان و مطرح کنیم مهم است. مخاطبان می‌خواهند هالیوود بازتابی از جامعه جهانی باشد.»
میشل یئو پیش از موفقیت‌هایش در هالیوود در فهرست بهترین بازیگران آسیا بوده است.
مالزی
میشل یئو در ایپوه، مرکز ایالت پراک در مالزی به دنیا آمد و در سال‌های نوجوانی در آکادمی رقص سلطنتی لندن شرکت کرد. آسیب دیدن کمرش باعث شد که ناچار رقص را کنار بگذارد اما آموزش‌هایی که دیده بود بی‌حاصل نبود و کمک کرد تا توانایی‌هایش را در فیلم‌های سینما نمایش دهد که بعد‌ها با همین مهارت‌ها به شهرت رسید.
پس از برنده شدن در مسابقه دختر سال مالزی شروع به بازی در فیلم‌هایی در هنگ‌کنگ کرد و با فیلم «بله بانو!» در سال ۱۹۸۵ به شهرت رسید. او نقش کارآگاه پلیس را بازی می‌کرد و فیلم چنان با موفقیت همراه شد که الهام‌بخش بسیاری از فیلم‌های ماجراجویانه چینی‌زبان با قهرمانی شخصیت‌های زن شد.
میشل یئو می‌گوید: «من فیلم‌های اکشن و ماجراجویانه بازی می‌کنم چون باور ندارم که زنان در مصیبت و پریشانی موجودات بی‌دست‌وپایی باشند. ماجرا‌های آنها باید به‌درستی روایت شود.»
کودی فو که در پنج‌سالگی در ایپوه همسایه میشل بوده است می‌گوید: «یادم می‌آید مادرم همیشه دوست داشت با او معاشرت کند. من می‌دانستم او آدم مهمی است چون مادرم به او خاله میشل یئو می‌گفت و او را فقط با نام کوچکش صدا نمی‌کرد. یک‌بار خواستم با دسته‌کلیدش بازی کنم و او به من داد و خوشحال بود که توانسته است در فاصله گپ زدن با مادرم مرا مشغول کند. او مثل همه خاله‌های دنیا بود».
موفقیت او اثری از یاد نرفتنی بر مالزیایی‌هایی مانند کودی گذاشته است که حالا هنرمندی ۳۳ساله در این کشور است.
جیمز باند: فردا هرگز نمی‌میرد
کودی فو به خاطر می‌آورد: «درزمینه هنر‌های خلاق برای اقلیت‌های جهان مثل ما به‌راستی تصور موفقیت‌های بزرگ هم دشوار است اما میشل یئو به من ثابت کرد که امکان دارد».
او در ادامه می‌گوید: «در سال ۱۹۹۶ ما برای حمایت از بازگشایی رستوران او رفته بودیم. مدت کمی پس‌ازآن مالزی را برای بازی در فیلم جیمز باند فردا هرگز نمی‌میرد ترک کرد و پس‌ازآن دیگر هرگز او را ندیدم.»
میشل یئو اولین نقش اصلی خود در هالیوود را همراه با پیرس برازنان در فیلم جیمز باند ایفا کرد. او نقش جاسوس کارکشته چینی را ایفا می‌کرد که نقشی برخلاف همه زنان معمول فیلم‌های جیمز باند بود و به‌ویژه در دورانی که کلیشه‌های رایج فضا را برای بازیگران زن و اقلیت‌ها تنگ می‌کرد.
در مصاحبه با مجله فرانسوی اِل می‌گوید وقتی برای اولین باز قدم به آمریکا گذاشت مردم فکر می‌کردند اگر کمی آهسته‌تر حرف بزنند او حرف‌های آنها را بهتر می‌فهمد.
«اقلیت بودن هیچ تناسبی با من نداشت»
میشل یئو به‌وضوح به خاطر می‌آورد: «حیرت می‌کردند که می‌دیدند من انگلیسی بلدم. من نمی‌فهمیدم چه در ذهنشان می‌گذرد».
«اقلیت بودن هیچ تناسبی با من نداشت. من از مالزی آمده بودم، جامعه‌ای چند فرهنگی که همیشه به تفاوت‌های همدیگر احترام می‌گذاشتیم.»
امتناع او از پذیرش نقش‌های پیش‌پا‌افتاده یا پذیرش نقش‌های فرعی و جنبی بازیگران مشهور مرد به معنای موقعیت‌های کاری کمتر بود اما کم‌کم ورق برمی‌گشت.
میشل یئو می‌گوید: «جهان دگرگون‌شده بود و بازار‌های دیگری درحال‌توسعه و گسترش بودند. این برای هالیوود خوب بود چون ناچار باید به آنها نشان می‌دادند که آنها هم می‌توانند بهتر باشند.»
اما هنوز هم کلیشه‌های نژادی وجود دارد که او باید با آنها دست‌وپنجه نرم کند.
او می‌گوید: «من فکر می‌کنم بسیاری از ما، به‌ویژه زنان می‌دانیم که وقتی پا به سن می‌گذاریم انگار کنار گذاشته می‌شویم. به‌عنوان بازیگر نقش‌های پیشنهادی کمتر و کم‌اهمیت‌تر می‌شود.»
«بازیگران مرد در سنین ۶۰ و ۷۰ هنوز نقش ابر‌قهرمانانی را ایفا می‌کنند که جهان را نجات می‌دهند اما مگر یک زن نمی‌تواند چنین نقشی ایفا کند؟»
آسیایی‌های پولدار
در سال ۲۰۱۸ یئو با بازی چشمگیرش در نقش النور یونگ مادر سالار فیلم کمدی رمانتیک آسیایی‌های خرپول محصول هالیوود خوش درخشید. فیلمی که کمابیش همه بازیگران آن آسیایی بودند.
او موفقیت خود را مدیون کارگردانان و قصه‌پردازان جوان می‌داند: «من به نسل جدید و پیشرو اندیشمندانی مانند دانیل امید دارم که آن‌قدر شجاعت دارند تا فیلم‌نامه‌هایی بنویسند که در آنها زنان خیلی معمولی امکان تبدیل‌شدن به ابر‌قهرمانان را پیدا می‌کنند.»
او در ادامه می‌گوید: «آنها فرصت‌های یگانه خود را می‌آفرینند. آنها راه خود را می‌گشایند. کاش نویسنده بودم آن‌وقت می‌توانستم فیلم‌نامه فیلم‌هایم را خودم بنویسم.»
همه‌چیز، همه‌جا، به‌یک‌باره
دوستان و همکارانش می‌گویند فیلم «همه‌چیز، همه‌جا، به‌یک‌باره» ریسک بزرگی برای میشل یئو بوده است.
«اما زندگی با خطر کردن معنا پیدا می‌کند. بدون خطر کردن مدام باید کارهای همیشگی را تکرار کنی.»
او می‌گوید: «من فکر می‌کنم جوامع آسیایی مدت‌هاست که نادیده مانده‌اند. حالا موج‌های دگرگونی از راه می‌رسند. کمی زمان می‌بَرَد و خوشحالم که شاهد آن هستم.»
شاید همین‌که میشل یئو از پیشکسوتان سینمای آسیا اولین زن آسیایی‌تباری است که برنده جایزه اسکار شده نشانه‌ای از این باشد که همه‌چیز در حال دگرگونی است. شاید نه در همه‌جا و بی‌تردید نه به‌یک‌باره.
درک کای
