«چطور زندگی می‌کنی؟»، انیمیشن جدید و ظاهراً آخرین فیلم انیمیشن هایائو میازاکی، کارگردان مشهور ژاپنی اخیراً در سینماهای این کشور اکران شده است.
دشوار بتوان درباره تأثیر تولیدات میازاکی و استودیو انیمیشن جیبلی که با همکاری کارگردان فقید، ایسائو تاکاهاتا، تأسیس کرده مبالغه کرد.
سه فیلم میازاکی به نام‌های «شاهزاده مونونوکه»، «شهر اشباح» و «قلعه متحرک هاول» همگی در فهرست ۱۰ فیلم پرفروش ژاپن قرار دارند و خود او الهام‌بخش فیلم‌سازان انیمیشن و لایو اکشن در ژاپن و سراسر جهان بوده است.
فیلم شهر اشباح در سال ۲۰۰۱ برنده خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین و بهترین انیمیشن بلند در هفتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار شد. خود میازاکی در سال ۲۰۱۴ جایزه افتخاری آکادمی اسکار را دریافت کرد.
عنوان فیلم «چطور زندگی می‌کنی؟» از رمان سال ۱۹۳۷ یوشینو گنزابورو گرفته‌شده اما داستان آن کاملاً متفاوت است و میازاکی خود آن را نوشته‌شده است.
داستان فیلم
ماجرای فیلم «چطور زندگی می‌کنی؟» در ژاپن زمان جنگ جهانی دوم می‌گذرد و سرگذشت پسر جوانی به نام ماهیتو است که مادرش را در یک آتش‌سوزی ازدست‌داده است.
اندکی پس‌ازآن، پدر او که در کارخانه تولید هواپیماهای جنگ کار می‌کند، با خواهر کوچک‌تر همسرش ناتسکو ازدواج می‌کند و خانواده به خانه بزرگ اجدادی او در حومه شهر نقل‌مکان می‌کند.
ماهیتو که از ناتسوکو به خاطر گرفتن جای مادرش رنجیده است، به کاوش در اطراف خانه می‌پردازد و برجی مرموز را کشف می‌کند که به او گفته می‌شود نباید وارد آن شود.
او همچنین با حواصیل خاکستری رنگی روبرو می‌شود که می‌تواند حرف بزند (که در پوستر فیلم هم دیده می‌شود). پرنده ادعا می‌کند که مادر ماهیتو درواقع زنده است و در برج منتظر است کسی او را نجات بدهد. ماهیتو این ادعا را نمی‌پذیرد، اما وقتی نامادری‌اش در برج ناپدید می‌شود، تصمیم می‌گیرد او را نجات بدهد.
با ورود به برج، به دنیای موازی جادویی قدم می‌گذارد که در آن با دوستان و دشمنانش به یکسان روبرو می‌شود.
دل‌مشغولی‌های ویژه میازاکی
این فیلم مملو از دل‌مشغولی‌های ویژه میازاکی و تصاویر عجیب و شگفتی‌آور است: موجودات زیبا و درعین‌حال وهم‌آور، خوراکی‌های فوق‌العاده و پروازهای تخیلی که گرانش را به چالش می‌کشد. اکثر تصاویر با دست کشیده شده و با روانی و حس وزن حرکت می‌کند که نمایانگر کار استاد است.
این فیلم ازنظر موضوعی، مانند فیلم‌هایی از قبیل شهر اشباح و سرویس تحویل کی‌کی داستان کودکی است که باید بلوغ یابد بر خودخواهی‌هایش غلبه کند و زندگی برای دیگران را یاد بگیرد.
زندگینامه کارگردان
فیلم چطور زندگی می‌کنی؟ زندگینامه خود کارگردان را هم یادآور می‌شود. پدر میازاکی، مانند پدر ماهیتو، در شرکت سازنده قطعات هواپیماهای جنگی کار می‌کرد و اعضای خانواده‌اش در طول جنگ از شهر به روستا تخلیه شدند. میازاکی همچنین پیوند عمیقی با مادرش داشت و گفته می‌شود مادرش تأثیر زیادی بر کار او و شخصیت‌های زن قوی در فیلم‌هایش داشته است.
نمایش فیلم در ژاپن
اکران این فیلم با آن سطح از تبلیغات همراه نبود که برای کار جدیدی از این کارگردان مشهور انتظار می‌رفت. در تلویزیون ژاپن این فیلم تبلیغ نشد و تنها اشاره رسانه‌ها به آن پوستر رازآلود آن بوده است.
این رویکرد گریز از روابط عمومی درواقع استراتژی عمدی توشیو سوزوکی، رئیس استودیو جیبلی و تهیه‌کننده این فیلم است که در ماه ژوئن به یک مجله مشهور ژاپنی گفت: «فکر می‌کنم پخش اطلاعات زیاد علاقه مخاطبان را کاهش می‌دهد.»
بررسی چند سینما در محله شینجوکو که یکی از مناطق تفریحی معروف توکیو است نشان می‌دهد که بلیت‌های نمایش صبح و عصر تمام‌شده اما بلیت برای نمایش آخر شب موجود است.
جالب این است که بسیاری از دوستانم که هفته گذشته با آن‌ها تماس گرفتم نمی‌دانستند که فیلم جدیدی از میازاکی آخر هفته نمایش داده می‌شود. باید منتظر آمار فروش بلیت در روزهای آخر هفته ماند تا تصویر کاملی از میزان استقبال از فیلم به دست آید اما این احتمال وجود دارد که فروش بلیت به‌آرامی شروع شود و موضوع دهان‌به‌دهان بگردد و در هفته‌های آینده تعداد بیشتری را به سینماها جلب کند.
آخرین فیلم میازاکی؟
میازاکی بارها هشدار داده که در نظر دارد از ساختن فیلم بلند بازنشسته شود و به‌خصوص در سال ۲۰۱۳ پس از اکران فیلم «باد برمی‌خیزد» تأکید داشت که چنین خواهد کرد اما در سال ۲۰۱۶ کار روی فیلم جدید را آغاز کرد.
ساخت این فیلم هفت سال طول کشید و با توجه به سن کارگردان (که در ژانویه ۸۲ ساله شد)، ظاهراً باید آخرین فیلم بلند او باشد.
درحالی‌که میراث میازاکی برجای خواهد ماند، آینده استودیو جیبلی چندان روشن نیست. این استودیو که برای تولید فیلم‌های میازاکی و تاکاهاتا تأسیس‌شده، طی سال‌ها تلاش فراوانی را برای سپردن سکان به نسل بعدی صورت داده اما موفقیت آن کامل نبوده است.
یوشیفومی کوندو، یکی از جانشینان احتمالی که در سال ۱۹۹۵ فیلم «نجوای قلب» را کارگردانی کرد، کوتاه‌مدتی پس از رسیدن به سن ۴۷ سالگی درگذشت. پسر میازاکی، گورو، سه فیلم ازجمله حکایت دریای زمین، حکایت دریای زمین و پونیو را در این استودیو کارگردانی کرده است اما فیلم‌های او به‌اندازه فیلم‌های پدرش از موفقیت مالی یا استقبال منتقدان برخوردار نبوده است.
توشیو سوزوکی اعلام کرده است که جیبلی در حال برنامه‌ریزی برای فیلم بعدی است و استودیو اخیراً فعالیتش را به پروژه‌هایی مانند پارک جیبلی، شبیه دیزنی لند در ناگویا، ژاپن، گسترش داده است.
صرف‌نظر از اینکه برای موسسه جیبلی چه پیش خواهد آمد، میراث نهایی میازاکی این است که فیلم‌های انیمیشن را به محبوب‌ترین نوع سرگرمی ژاپنی تبدیل کرد.
