معمولاً در پایان هرسال میلادی، منتقدان، نشریات و سایت‌های سینمایی دست به انتخاب بهترین فیلم‌های سال می‌زنند و فهرست‌های مختلفی از سوی آنها ارائه می‌شود، این شما و این ۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲
فیلم‌هایی که در این فهرست به آنها خواهیم پرداخت، آثاری هستند که بیشترین مقبولیت را در طول سال در میان منتقدان و صاحب‌نظران سینما به دست آورده‌اند و در انتهای سال ۲۰۲۲ هم در میان اکثر فهرست‌ها و انتخاب‌ها وجود داشته‌اند.
بنشی‌های اینیشرین (The Banshees of Inisherin)
به عقیده بسیاری از منتقدان و علاقه‌مندان سینما، لقب بهترین فیلم سال ۲۰۲۲ را باید به «بنشی‌های اینیشرین»، ساخته جدید مارتین مک‌دونا اعطا کرد.
یک کمدی-دارم سیاه، درباره روابط انسانی و تنهایی. ماجرای دو دوست که یکی، به ناگاه رابطه‌اش را با دیگری قطع و شرط می‌کند که اگر دوست سابق با او تماسی مجدد برقرار کند، اتفاقی نامنتظره و ناگوار خواهد افتاد.
ماجرای فیلم در میانه جنگ داخلی ایرلند در سال ۱۹۲۳ و در یک جزیره رخ می‌دهد.
«بنشی‌های اینیشرین»، از دل‌چسب‌ترین فیلم‌های سال است و حس جاری در فیلم، در روح بیننده جریان پیدا می‌کند؛ آن‌هم با شخصیت‌پردازی و دیالوگ‌نویسی منحصربه‌فرد مارتین مک‌دونا.
این فیلم نخستین بار در ونیز نمایش داده شد و جایزه فیلم‌نامه و بازیگر مرد را از آن خود کرد. کالین فارل در سومین همکاری‌اش با این کارگردان، به‌اندازه «در بروژ» و حتی بیشتر از آن، درخشان است و احتمال اینکه برای اولین بار، مجسمه اسکار را تصاحب کند، بسیار.
«بنشی‌های اینیشرین»، در گلدن گلوب هم در هشت رشته نامزد شده و احتمال نامزدی که هیچ، حتی دریافت چند مجسمه اسکار نیز برایش بسیار محتمل است.
خانواده فیبل‌من (The Fabelmans)
ماجرای عشق پسری به نام سَمی فیبل‌من به سینما؛ از کودکی تا نوجوانی و جوانی در آریزونای آمریکا، در اواخر دهه ۵۰ و ابتدای دهه ۶۰ میلادی. داستانی با الهام از زندگی واقعی خانواده استیون اسپیلبرگ و استیونِ جوان در آن دوران و چگونگی ورود استیون اسپیلبرگ به دنیای سینما.
«خانواده فیبل‌من»، تازه‌ترین ساخته کارگردان نامدار سینما، استیون اسپیلبرگ است؛ اثری شخصی و زندگی‌نامه‌ای که در آن شرح علاقه‌مندی و شیفتگی‌اش به جادوی سینما را در قالب خانواده‌ای خیالی به نام فیبل‌من به تصویر کشیده.
فیلم اسپیلبرگ، البته در گیشه شکست خورد و هزینه‌های تولید را هم برنگرداند اما از مدعیان اصلی اسکار است و در گلدن گلوب هم در ۵ رشته نامزد شده.
نکته جالب‌توجه در مورد خانواده فیبل‌من، حضور کارگردان شناخته‌شده سینما، دیوید لینچ در نقش یکی دیگر از بزرگان تاریخ سینما، یعنی جان فورد است.
آواتار ۲: راه آب (Avatar: The Way of Water)
پروژه عظیم و جاه‌طلبانه جیمز کامرون سرانجام در روزهای پایانی سال ۲۰۲۲ به بار نشست و روانه سینماها شد. «آواتار ۲: راه آب» پس از ۱۳ سال از قسمت اول و هفت بار به تأخیر افتادن نمایش، در فصل جوایز روی پرده رفت تا علاوه بر امید به رکوردشکنی، چشمی هم به جوایز، ازجمله اسکار و گلدن گلوب داشته باشد.
«آواتار»، نخستین بار در دسامبر ۲۰۰۹ راهی سینماها شد، انقلابی در سینمای سه‌بعدی به پا کرد، بیش از ۱۰ ماه روی پرده ماند و عنوان پرفروش‌ترین فیلم جهان را از آن خود کرد.
این فیلم در اکران جهانی، به فروش دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار دست‌یافت و رکوردی برجای گذاشت که هنوز شکسته نشده است. «آواتار ۲» البته تا اینجای کار حدود یک و نیم میلیارد دلار فروخته و امکان شکستن رکورد قسمت اول، وجود دارد.
«آوتار ۱» برای ۹ رشته در اسکار نامزد شد اما فقط در ۳ رشته فنی جایزه گرفت. حالا البته جیمز کامرون برای اسکار ۲۰۲۳ خیز برداشته تا ناکامی قبلی‌اش را جبران کرده و برای آواتار هم مجسمه طلایی را از آن خود کند؛ آن‌هم به‌خصوص با مضمون زیست‌محیطی فیلم که علاوه بر ویژگی‌های ساختاری، می‌تواند برای اعضای آکادمی جذاب باشد.
جیمز کامرون این روزها مشغول کار بر روی قسمت‌های بعدی این سری آثار است. گفته می‌شود قرار است قسمت‌های سوم، چهارم و پنجم آواتار، به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۴، ۲۰۲۶ و ۲۰۲۸ روانه سینماها شوند. البته اگر اتفاقاتی که برای آماده‌سازی قسمت دوم افتاد، برای بعدی‌ها تکرار نشود.
مثلث اندوه (Triangle of Sadness)
«مثلث اندوه» ساخته روبن اوستلوند، کارگردان سوئدی، برنده نخل طلای کن در سال ۲۰۲۲ و از مورد توجه‌ترین فیلم‌های سال؛ یک کمدی سیاه در نقد سرمایه‌داری و دنیای مد و البته ظاهر و زیبایی که در سه بخش مجزا روایت می‌شود.
بخش دوم «مثلث اندوه» که در کشتی می‌گذرد، شاخص‌ترین اپیزود فیلم است که اختلاف طبقاتی را در جهان مدرن به چالش می‌کشد و در بخش سوم، با برهم زدن قاعده بازی، طبقاتِ اجتماعی شکل‌گرفته از ثروت و ملیت را جابه‌جا می‌کند.
فیلم سرشار از شعارهای گل‌درشت درباره نظام سرمایه‌داری ست که البته هنر روبن اوستلوند در دیالوگ‌نویسی و درآوردن فضای هجوآمیزِ منحصربه‌فردش، نقطه‌ضعفی بالقوه را به نقطه قوتی بالفعل، تبدیل کرده است.
در جبهه غرب خبری نیست (All Quiet on the Western Front)
به‌احتمال فراوان اسکار بهترین فیلم بین‌المللی سال ۲۰۲۳ به خاطر این فیلم، به سینمای آلمان تعلق خواهد گرفت. «در جبهه غرب خبری نیست» ساخته ادوارد برگر، فیلمی مرتبط با جنگ جهانی اول، بر اساس رمانی به همین نام نوشته اریش ماریا رمارک است که از آن به‌عنوان مشهورترین رمان «ضد جنگ» در سراسر جهان نام‌برده می‌شود.
بر اساس این رمان، تاکنون سه فیلم ساخته‌شده. اولی در سال ۱۹۳۰ که دو اسکار گرفت، دومی در سال ۱۹۷۹ و سومی که محصول نت‌فلیکس است و سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمد. نکته قابل‌توجه قصه فیلم و البته رمان، روایت شدن ماجرای بیهودگی جنگ از زبان سربازی آلمانی و همراه شدن با فیلم از زاویه جبهه شر، یعنی ارتش نازی است.
«در غرب خبری نیست» ازجمله کتاب‌هایی بود که در دوران آلمان نازی، به اتهام «خیانت به سربازان»، مضر تشخیص داده و طعمه کتاب سوزی شد.
اگر به فیلم‌های جنگی به‌خصوص جنگ جهانی علاقه دارید، فیلم ادوارد برگر، اثری به‌شدت خوش‌ساخت، انسانی و البته به‌شدت خشن است.
الویس (Elvis)
تازه‌ترین ساخته کارگردان استرالیایی، باز لورمان، یک فیلم پرزرق‌وبرق و زندگی‌نامه‌ای درباره یکی از جنجالی‌ترین خوانندگان تاریخ موسیقی، الویس پریسلی ست؛ فیلمی که از سال ۲۰۱۴ قرار بود تولید شود، اما شرایط مهیا نبود تا اینکه پروژه سرانجام در سال ۲۰۲۲ آماده نمایش شد و در جشنواره کن روی پرده رفت.
فیلم پرانرژی «الویس» با اجرای تمیز باز لورمن و البته نقش‌آفرینی قابل‌تحسین آستین باتلر (که چالش‌های متعددی برای به دست آوردن نقش الویس داشت)، باعث شد تا فیلمی که با هزینه ۸۵ میلیون دلاری تولیدشده بود، به مذاق تماشاگران خوش بیاید و بیش از ۲۸۰ میلیون دلار فروش کند.
بااین‌حال شاید خیلی‌ها که انتظار چیزی شبیه فیلم «بوهمین راپسودی» و تجربه تماشای زندگی‌نامه فردی مرکوری بر پرده سینما را داشتند، از تماشای «الویس» کمی ناامید شده باشند.
منتقد دیلی‌تلگراف، «الویس» را «بی‌عیب و نقص‌ترین، شیک‌ترین و سرگرم‌کننده‌ترین چیزی که در تمام طول سال خواهید دید»، توصیف کرده بود. صفاتی که البته اغراق‌آمیز نیستند و فیلم تماشاگرپسند باز لورمان، به مذاق برخی منتقدان هم خوش آمده و فیلم در فصل جوایز هم بی‌نصیب نمانده. «الویس» که چند رشته اصلی گلدن‌گلوب نامزد شده، از مدعیان نامزدی در رشته‌های مختلف اسکار هم خواهد بود.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
تاپ گان: ماوریک (Top Gun: Maverick)
در زمانه‌ای که سینما مملو شده از ابرقهرمان‌های خیالی و فانتزی، بازگشت یک قهرمان از جنس انسانی ملموس بر پرده سینما، طرفداران بسیاری را در سال ۲۰۲۲ به سمت خود جلب کرد.
«تاپ گان؛ ماوریک»، یک فیلم اکشن و ماجراجویانه است با محوریت یک خلبان نیروی دریایی آمریکا.
تام کروز در این فیلم، نقش کاپیتان پیت میشل یا همان ماوریک را بازی می‌کند که پس از ۳۰ سال فعالیت، به‌عنوان خلبان برتر نیروی دریایی آمریکا، در معرض یک آزمایش جدید قرار می‌گیرد.
قسمت اول فیلم «تاپ گان» به کارگردانی تونی اسکات در سال ۱۹۸۶ اکران شد. این فیلم که با بودجه ناچیز ۱۵ میلیون دلاری تولیدشده بود، علی‌رغم واکنش‌های متفاوت منتقدان، به مذاق مردم خوش آمد و مخاطبان، سکانس‌های اکشن، جلوه‌های ویژه و شیرین‌کاری‌های هوایی فیلم را پسندیدند.
تاپ گان بیش از ۳۵۰ میلیون دلار فروش کرد و این استقبال، باعث شد کمپانی پارامونت پیکچرز در سال ۲۰۱۰ تصمیم به ساخت قسمت دوم بگیرد.
در ادامه تام کروز و ول کیلمر برای بازی، جری بروکهایمر برای تهیه و تونی اسکات برای کارگردانی اعلام آمادگی کردند. در سال ۲۰۱۲ فیلم‌نامه هم آماده شد ولی یک اتفاق ناگوار، همه برنامه‌ها را به هم‌ریخت: خودکشی تونی اسکات، کارگردان فیلم.
«تاپ گان: ماوریک» یک و نیم میلیارد دلار فروش کرد و بافاصله‌ای اندک از «آواتار ۲» پیشی گرفت تا عنوان پرفروش‌ترین فیلم ۲۰۲۲ را به خود اختصاص دهد. این فیلم احتمالاً در اسکار ۲۰۲۳ در چندین رشته نامزد خواهد شد، اما امید چندانی به جایزه گرفتنش نیست.
تار (Tar)
فیلم جدید تاد فیلد، برای اولین بار در جشنواره ونیز ۲۰۲۲ نمایش داده شد و نظر مساعد منتقدان را به دست آورد تا در فصل جوایز هم امیدهای فراوانی داشته باشد؛ به‌خصوص در رشته بازیگری که کیت بلانشت، در ونیز هم جایزه بازیگری را به خود اختصاص داده بود.
«تار» داستان زندگی و زوال یک موسیقی‌دان و رهبر ارکستر به نام لیدیا تار است. این فیلم که در آلمان ساخته‌شده، تاکنون توسط منتقدان متعددی ستایش‌شده و در گلدن‌گلوب هم در ۳ رشته اصلی نامزد شده تا لقب یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های ۲۰۲۲ را نصیب خود کند.
منتقدان فیلم «تار» را جاه‌طلبانه، غیرمعمول، قدرتمند و به لحاظ بصری، خیره‌کننده توصیف کرده‌اند که به مفهوم «هنرمند بودن» در دوران حاضر می‌پردازد. فیلمی که البته شاید برای مخاطب معمول سینما که به دنبال سرگرمیِ صرف است، تماشایش ممکن است کمی دشوار باشد.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
همه‌چیز، همه‌جا، به‌یک‌باره (Everything Everywhere All at Once)
کمتر کسی تصور می‌کرد فیلمی که در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمده بود و مشتاقان فراوانی هم از پیش برای تماشایش وجود نداشت، بتواند در زمان اکران موردتوجه قرار بگیرد و در فصل جوایز هم چشم‌گیر ظاهر شود.
«همه‌چیز همه‌جا به‌یک‌باره» ساخته دو کارگردان، دانیل کوان و دانیل شاینرت است که به «دانیل‌ها» معروف هستند و پیش‌تر هم با یکدیگر همکاری‌هایی داشته‌اند.
فیلم در ظاهر، یک اثر فانتزی، تخیلی و اکشن است، اما نقطه قوت کارگردانان، تلفیق چند ژانر سینمایی و ارائه محصولی متفاوت، از یک نوع سینمای رایج است. داستان فیلم دربارهٔ یک زن چینی-آمریکایی است که یک خشک‌‌شویی را اداره می‌کند و پس از حسابرسی توسط اداره «خدمات درآمد داخلی» و چالش‌هایی پیش‌آمده، متوجه می‌شود که باید با نسخه‌های جهان موازی خود ارتباط برقرار کند. فیلم داستان سرراستی ندارد و در سه بخش روایت می‌شود.
«همه‌چیز همه‌جا به‌یک‌باره» با بودجه ۲۵ میلیون دلاری ساخته شد و کمی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار فروش کرد تا اثری موفق در گیشه باشد.
در فصل جوایز، این فیلم در لیست اکثر منتقدان قرار دارد و در گلدن گلوب هم در شش رشته نامزد شده تا شگفتی سال ۲۰۲۲ لقب بگیرد.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
بابیلون (Babylon)
فیلم جدید دیمن شزل، تماشاگر را به اواخر دهه ۱۹۲۰ و دوران تحولات هالیوود و گذر صنعت سینما از فیلم‌های صامت به آثار صدادار می‌برد. تغییری که در آن زمان، زمینه ظهور و افول برخی شخصیت‌های آن دوران را در هالیوود، رقم زد.
«بابیلون» یک کمدی-درام در مورد تاریخ سینماست؛ فیلمی پرزرق‌وبرق با شور و حرارت فراوان، آن‌هم در مدت‌زمانی بیش از سه ساعت.
فیلم در هفته آخر سال گذشته میلادی نمایش داده شد و منتقدان، نظرات متفاوتی در موردش داشتند. برخی آن را اغراق‌آمیز و متظاهر خطاب کردند و برخی دیگر هم از بهترین آثارِ ساخته‌شده درباره صنعت سینما، جسورانه و بی‌پروا خواندند.
فیلم دیمین شزل، در ۵ رشته گلدن گلوب نامزد دریافت جایزه شده اما در اکران عمومی، پایین از انتظارها فروخته است.
نزدیک (Close)
دوستی بسیار نزدیک دو پسربچه که درنهایت به یک تراژدی می‌انجامد.
«نزدیک» فیلمی درباره سکوت که در آن جهان دو پسربچه به زیباترین شکل با زبان تصویر شکل می‌گیرد و می‌تواند تماشاگر را به‌راحتی همراه کند و حتی اشک او را دربیاورد.
لوکاس دونت، فیلم‌ساز جوانی است که زبان سینما را می‌شناسد و از هر نوع شعار و اغراق فاصله می‌گیرد و فقط و فقط به درونی‌ترین احوال شخصیت‌هایی می‌پردازد که کمتر بر پرده سینما موردتوجه قرارگرفته‌اند.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
نهنگ (The Whale)
مردی به‌غایت چاق و در آستانه مرگ دچار بحران‌های مختلفی است ازجمله بحران ارتباط با دختر نوجوانش.
مرثیه تلخ و تکان‌دهنده دیگری از دارن آرونوفسکی که برخلاف «مادر»- که مرثیه‌ای بود بر احوال بشر در طول تاریخ- این بار تنها بر بشر معاصر تکیه می‌کند و روایتگر احوال او در زمانه‌ای است که تنهایی و فقدان ارتباط معضل اصلی و اساسی بشر را شکل می‌دهد.
این بار هم همه‌چیز در یک فضای بسته می‌گذرد و بسته بودن این فضای کوچک، امکان تنفس شخصیت اصلی- و ما- را مشکل می‌کند و ترکیب‌بندی‌های حساب‌شده و دقیق، ما را در دل شخصیتی غرق می‌کند که در وهله اول به نظر می‌رسد دوست‌داشتنی نیست، اما درنهایت انسان‌ترین و ستایش‌برانگیزترین شخصیت فیلم است بادلی به وسعت دریا.
همسر چایکوفسکی (Tchaikovsky’s Wife)
دختری که عاشق چایکوفسکی شده است با او ازدواج می‌کند، اما رفته‌رفته می‌فهمد که او همسری که انتظارش را داشته نیست.
فیلم کیریل سربرنیکوف پیش از آنکه روایتگر احوال و زندگی این آهنگساز برجسته باشد، آینه‌ای است در برابر دنیای درونی یک زن و خرد شدن تدریجی‌اش که با صحنه‌هایی فراموش‌نشدنی شکل می‌گیرد و پیش می‌رود؛ از شروع جذاب و متفاوتش- که در آن چایکوفسکی مرده از تابوت برمی‌خیزد و به این زن اعتراض می‌کند- تا صحنه نهایی شگفت‌انگیزی که در آن با یک رقص سورئال جادویی مواجهیم که باخبر مرگ چایکوفسکی پایان می‌یابد.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
لباس زنانه (Corsage)
الیزابت، ملکه اتریش، در آستانه ۴۰ سالگی با شوهرش مشکل دارد و مشکلات روحی‌اش گسترش پیدا می‌کند.
روایت تنهایی یک زن در جهانی مردانه که انتظارهای زیادی از او می‌رود؛ از وزن و ظاهر تا رفتار کلاسیک و عدم شعله‌ور کردن شایعه‌ها که همه و همه جهان یک زن را در آستانه ۴۰ سالگی‌اش موردحمله قرار می‌دهد تا درنهایت با پشت پا زدن شخصیت اصلی به جهان اطرافش- به شیوه‌ای غیرمتعارف- همه‌چیز به پایان می‌رسد.
نماهای حساب‌شده فیلم ماری کروتز رفته‌رفته بر تنگی جهان اطراف شخصیت اصلی صحه می‌گذارند و نمای باز شکوهمند نهایی، معنایی جز آزادی ندارد.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
روزهای سوزان (Burning Days)
شخصیت تنهایی که برای مأموریت به یک روستای دورافتاده آمده و با فساد اداری فراگیر رودررو می‌شود.
خلق یک فضای جذاب و نفس‌گیر از امین آلپر، استعداد این روزهای سینمای ترکیه که این بار، بیش‌ازپیش به ارجاع‌های سیاسی و اجتماعی می‌رسد و احوال کشورش را به زبانی استعاری و نمادین- اما بدون شعار- با ما در میان می‌گذارد.
یک فضای رئالیستی لخت و رها که درنهایت به سورئالیسمی غریب می‌رسد و تنهایی روشنفکر یا مضمون «یکی در برابر جمع» را به زیبایی روایت می‌کند.(۱۵ فیلم برتر سال ۲۰۲۲)
