یک فیلم بسیار شخصی از گی یرمو دل تورو
وقتی «گی یرمو دل تورو»ی غیرمتعارف و درونگرا به سراغ سوژه کودکانه و برونگرایانه پینوکیو میرود و وارد حیطه کارتونسازی میشود، ناگفته پیدا است که روزهای پایانی پاییز ۲۰۲۲ با اتفاقات خوشی چه در زمینههای مضمونی هنر هفتم و چه در مورد رونق گیشهها همراه خواهد شد. آوردن توصیف کوتاه این فیلم ازاینرو الزامی است.
این اولین باری است که در عمر هنری ۳۰ساله «گی یرمو دل تورو»ی مکزیکی، این هنرمند دست به ساختن یک فیلم بلند کارتونی میزند و البته این کار را نه بهتنهایی بلکه با شراکت مارک گوستافسون انجام میدهد.
دل تورو و گوستافسون از سیستم موسوم به استاپ موشن در تولید این انیمیشن سود جستهاند و حاصل کارشان خلق پینوکیویی است که از نسخه پینوکیویی چندی پیش والت دیسنی تیرهتر و ماوراییتر نشان میدهد و بسیار بیشتر از آن فیلم هشداردهنده است.
یک روح معصوم
دل تورو سالها بود میخواست چنین فیلم و منظری را در ارتباط با این کاراکتر معروف بینی دراز که چوبی است و آرزوی انسان شدن دارد، بسازد؛ اما مشغولیتهای دیگر، وی را از این کار بازمیداشت. این تأخیر طولانی به ضرر او تمام نشد زیرا دل تورو را قادر ساخت با تولید و ارائه فیلم غیرعادی «شکل آب» جوایز اصلی اسکار ۲۰۱۷ را برباید و فیلم «کوچه کابوس» او هم که در طول سال ۱۴۰۱ از تلویزیون ایران پخششده، از بهترین کارهای سینمای جهان در سال ۲۰۲۱ تلقی شده است.
دل تورو میگوید: «هیچ قالب هنری بیش از انیمیشن، زندگی و کار من را شکل نداده است و هیچ شخصیتی در تاریخ نیست که بیش از پینوکیو با من ارتباط شخصی عمیق برقرار کرده باشد. پینوکیو در تاریخ ما یک روح معصوم با پدری بیتوجه است که در دنیایی که نمیتواند آن را درک کند، گمشده است.
او راهی سفری فوقالعاده میشود که او را به درکی عمیق از پدرش و دنیای واقعی میرساند. تا جایی که یادم میآید سالها بود که میخواستم این فیلم را بسازم.»
مجموعهای از ایدههای منحصربهفرد
باید متذکر شد در طول سالیان دهها نسخه تلویزیونی، نمایشی و فیلمهای بلند و کوتاه سینمایی درباره پینوکیو ساخته و عرضهشدهاند ولی انگار این موضوع هرگز کهنه نمیشود و این موجود همیشه جستوجوگر هیچگاه جذابیتش را از دست نمیدهد.
نسخه تازه و دل تورویی گوستافسونی پینوکیو در اوایل آذر ۱۴۰۱ به نمایش درآمده، ولی تحت هیچ شرایطی نباید فراموش کرد دلتورو با ادغامی از ایدههای منحصربهفرد فرهنگیاش با سیستم فیلمسازی هالیوودی به متاعی ناب تبدیلشده که در هنر هفتم کمیاب است.
توفیق او درآمیختن این دو حالت کاملاً متفاوت، سبب شد وقتی تهیه فیلم «پسر جهنمی» با اهداف درشت اقتصادی هالیوود به وی سپرده شد، در این راه کم نیاورد و این قضیه در امر ساخت دوگانه «حاشیههای پاسیفیک» که یک کار علمی – تخیلی و حادثهای هالیوود است و هر دو نسخه آن در دهه ۲۰۱۰ به نمایش درآمد، تکرار شد و گیشههای پررونق هر دو قسمت دلالت بر کاردان بودن دل تورو داشت.
فیلمی تکاندهنده
دل تورو درباره فیلم جدیدش میگوید: «این یک فیلم بسیار شخصی برای من است. برای من (همیشه) پشت داستان پینوکیو و فرانکنشتاین یکی هستند. زیرا اساساً داستان یکسانی دارند. ایده ساخت پینوکیویی که در مورد چیزهایی صحبت میکند که من حرفهایی بسیار عمیق میدانم، اما سرگرمکننده است و درعینحال یک موزیکال است، به نظر من واقعاً فوقالعاده تکاندهنده است.»
این هنرمند همیشه نوجو در بازگشت به سوژههای فرهنگی و محبوب غیر هالیوودیاش هم کوچکترین مشکلی نداشته و بدون فوت وقت به وادی آدمهای ویژهای برگشته که گرایشهایشان غیرمعمول و در پی بعیدترین ناشناختهها هستند. اینها به ما میگوید نسخه ماورایی او از پینوکیو میتواند از عجیبترین و جالبترین فیلمهای کل سال رو به پایان ۲۰۲۲ باشد.
وصال روحانی