تئاتر قالب هنری تجربه است
موسسه بین‌المللی تئاتر آی‌تی‌آی امسال برای نگارش پیام روز جهانی تئاتر پیتر سِلِرس، مدرس و کارگردان آمریکایی را برگزیده است.
هرسال در بیست و هفتم مارس، روز جهانی تئاتر، پیام روز جهانی تئاتر توسط یکی از هنرمندان مرتبط با این حوزه منتشر می‌شود. نگارش پیام ویژه روز جهانی تئاتر که چهره‌هایی همچون پیتر بروک، آگوستو بوال، پابلو نرودا و آرتور میلر آن را پیش‌تر نوشته‌اند، امسال در شصتمین سالگرد این روز جهانی به یک کارگردان آمریکایی با نام «پیتر سِلِرس» رسیده است. این کارگردان ۶۴ ساله‌ی تئاتر همواره به‌عنوان یکی از چهره‌های برتر هنر نمایش و اپرا در نیم‌قرن اخیر شناخته می‌شود. پیتر سِلِرس برای اجراهای معاصر منحصربه‌فردش از نمایشنامه‌ها و اپراهای کلاسیک و معاصر مشهور است و در دانشگاه یوسی‌ال‌ای آمریکا «هنر» را به‌عنوان «یک حرکت اجتماعی و اخلاقی» تدریس می‌کند. وی در یادداشت خود تأکید می‌کند: «الآن وقت بازسازی عمیق در ذهن و تخیل و تاریخ و آینده بشر است و در عرصه تئاتر این کار به‌تنهایی انجام‌پذیر نیست. او تئاتر را دعوتی برای انجام این کار معرفی کرده است.»
پیتر سِلِرس: تئاتر دعوتی است برای نیروبخشی عمیق ذهن، حواس، تخیلات، تاریخ و آینده ما
همچنان که جهان هر ساعت و هر دقیقه به خوراک قطره‌چکانی روزانه‌ی گزارش‌های خبری گوش می‌دهد، می‌توانم از همه‌مان دعوت کنم تا به‌عنوان آفرینش‌گران، به میدان و قلمرو و چشم‌انداز شایسته‌ی زمانه‌ی حماسی، دگرگونی حماسی، آگاهی حماسی، تأمل حماسی و بینش حماسی‌مان وارد شویم؟ ما در دورانی حماسی در تاریخ بشر زندگی می‌کنیم و دگرگونی‌های عمیق و مهمی که در مناسبات انسان‌ها با خودشان و با یکدیگر و با جهان‌های غیر بشری تجربه می‌کنیم تا حد زیادی فراتر از توانایی‌مان در فهم، بیان، بازگو کردن و بروز آن است.
ما در اخبار بیست‌وچهارساعته زندگی نمی‌کنیم، ما در لبه تیغ زمان زندگی می‌کنیم. روزنامه‌ها و رسانه‌ها کاملاً فاقد مهارت هستند و نمی‌توانند به آنچه ما تجربه می‌کنیم بپردازند.
زبان کجاست، چه اقداماتی وجود دارد و چه تصاویری ممکن است به ما اجازه دهد تا تغییرات و گسست‌های ژرفی را که تجربه می‌کنیم، درک نماییم؟ و چگونه می‌توانیم محتوای زندگی خود را در حال حاضر نه به‌عنوان گزارش، بلکه به‌عنوان تجربه انتقال بدهیم؟
در دنیایی که غرق در کمپین‌های رسانه‌ای گسترده، تجربیات شبیه‌سازی‌شده و پیش‌گویی‌های وحشتناک است، چگونه می‌توانیم از تکرار بی‌پایان آمار و ارقام فراتر برویم و حرمت و ابدیت یک زندگی، یک اکوسیستم واحد، یک رابطه دوستی یا کیفیت نور را در آسمانی غریب تجربه کنیم؟ دو سال (زندگی با) کووید-۱۹ حواس مردم را کمرنگ کرده، زندگی مردم را محدود کرده، ارتباطات را از بین برده و ما را در نقطه صفر عجیبی از همزیستی انسان قرار داده است.
چه بذرهایی در این سال‌ها نیاز به کاشت و اصلاح مجدد داشته‌اند و چگونه بیش‌ازحد رشد کرده و باید به‌طور کامل و درنهایت حذف شوند؟ بسیاری از مردم درخطر هستند. خشونت فراوانی، به‌طور غیرمنطقی یا غیرمنتظره شعله‌ور شده است. بسیاری از سیستم‌های تثبیت‌شده به‌عنوان ساختارهای ظلم پایدار افشاشده‌اند.
مراسم یادآوری ما کجاست؟ چه چیزی را باید به خاطر بسپاریم؟ آیین‌هایی که به ما امکان می‌دهد درنهایت دوباره تصور کنیم و شروع به تمرین گام‌هایی کنیم که قبلاً هرگز برنداشته‌ایم، چیست؟
بینش تئاتر حماسی، هدف، بهبودی، اصلاح و مراقبت نیاز به آیین‌های جدید دارد. ما نیازی به سرگرم شدن نداریم. باید دورهم جمع‌شویم، باید فضا را باهم شریک شویم و باید فضاهای مشترک را پرورش دهیم. ما به فضاهای محافظت‌شده با گوش سپردن عمیق و برابری نیاز داریم.
تئاتر آفرینش فضای برابری بین انسان‌ها، خدایان، گیاهان، حیوانات، قطرات باران، اشک‌ها و نوزایش در زمین است. فضای برابری و گوش دادن عمیق با زیبایی پنهان مزین می‌شود و در تعاملی عمیق با خطر، متانت، خرد، حرکت و شکیبایی زنده نگه‌داشته می‌شود.
بودا در کتاب سوترای گل‌آرایی ده نوع صبر بزرگ را در زندگی انسان فهرست می‌کند. یکی از قدرتمندترین آن‌ها صبر در درک همه به‌عنوان سراب نام دارد. تئاتر همیشه زندگی این دنیا را شبیه به سراب جلوه داده است و ما را قادر می‌سازد تا از طریق توهم، هذیان، کوری و انکار انسانی با وضوح و نیرویی رهایی‌بخش زندگی را ببینیم.
ما آن‌قدر ازآنچه به آن نگاه می‌کنیم و نحوه نگرش خود به آن اطمینان داریم که نمی‌توانیم واقعیت‌های جایگزین، امکانات جدید، رویکردهای متفاوت، روابط پنهان و ارتباطات بی‌انتها را ببینیم و احساس کنیم.
اکنون زمانی است برای نیروبخشی عمیق ذهن، حواس، تخیلات، تاریخ و آینده ما. این کار را نمی‌توان توسط افراد منزوی که به‌تنهایی کار می‌کنند انجام داد. این کاری است که باید کنار هم انجام دهیم. تئاتر دعوتی است که این کار را باهم انجام بدهیم.
از کار شما عمیقاً متشکرم.
پیتر سِلِرس
