برای کسانی که در دهه نود میلادی موسیقی ترنس را کشف کردند، رابرت مایلز یک اسطوره بود، او درواقع یکی از پیشگامان و مشهورترین آهنگسازان این سبک تازه در آن دهه بود که اخیراً درگذشت.
آهنگ «بچهها»[۱] که بعداً در نخستین آلبوم او به نام «سرزمین رؤیا[۲]» نیز منتشر شد یکی از مشهورترین و نخستین آهنگهای سبک ترنس و الکترونیک است که با فرم بصری خاصش تا مدتها در ذهن مخاطب باقی میماند. او که مدتها ساکن جزیره ایبیزا در شرق اسپانیا بود پس از نبردی طولانی با سرطان که از همگان مخفی نگهداشته بود مدتی قبل درگذشت. این خبر در حالی منتشر شد که گفته میشد قرار است رابرت مایلز پس از مدتها، کار روی آلبوم تازه خود را آغاز کند.
رابرت مایلز در سال ۱۹۶۹ در کانتون نوشاتل در غرب سوئیس از والدین مهاجر ایتالیایی متولد شد. از همان سالهای نخست به موسیقی و بهویژه موسیقی الکترونیک علاقهمند شد که آن روزها با گروههای راک الکترونیک و پراگرسیو چون پینک فلوید، مایک اولدفیلد و آلن پارسنز پروجکت شناخته میشد. مایلز پس از بازگشت والدینش به فریولی، شهرکی کوچک در ایتالیا به نواختن پیانو پرداخت. پسازآن بهعنوان دیجی در کلابها و رادیوها به کار پرداخت و با پساندازش یک ایستگاه رادیویی و استودیوی ضبط موسیقی تأسیس کرد.
در سال ۱۹۹۴ او آهنگ «بچهها» را با استفاده از گیتار و افکتهای سینتی سایزر ساخت و به آن یک تم پیانو نیز افزود که بهعنوان یکی از شناختهشدهترین آهنگهای سبک ترنس و چیل اوت نامیده شده و به شهرت بسیار رسید، پس از عرضه آن در سال ۱۹۹۵ در طی دو هفته ۳۵۰ هزار نسخه از آن در تمام اروپا به فروش رسید.
«بچهها» آهنگی است که در ویدئو کلیپ رنگپریدهاش دختر خردسالی از درون خودرویی در حال حرکت به تماشای جهان خارج از پنجره صندلی عقبی نشسته؛ تصویری که خیلیها آن را تجربه کردهاند. «بچهها» نخستین آهنگ ترنسی بود که سه هفته پیاپی در جدول صد آهنگ برتر هفته اروپا جای نخست را داشت و تا سال ۱۹۹۷ بیش از پنج میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رسید و جایزه موسیقی بریتانیا[۳] را در کنار بسیاری دیگر از جوایز موسیقی در جهان از آن خود کرد.
آهنگهای بعدی او «افسانه» (که اجرای متفاوتی است از «بچهها» و در فیلم «برای همیشه» نیز از آن استفادهشده بود) و «یک و یک» نیز به چنان شهرتی رسیدند که صدها ریمیکس از آنها توسط دی جیهای مختلف اجرا شد.
چهارمین آهنگ مشهور او که بعداً در آلبوم ۲۳ ایام نیز جای گرفت، «آزادی» بود. ویدئو کلیپ این آهنگ که با تحسین منتقدان موسیقی روبرو شد فضایی ۱۹۸۴ گونه دارد که بیشباهت به ترانه «آجری دیگر در دیوار» پینک فلوید نیست. پس از موفقیت آلبوم سومش، او بار دیگر دست به نوآوری تازهای زد و با تلفیق جز، دیپ هاس و موسیقی الکترونیک با همکاری گرتو نوازنده سازهای ضربی هندی تبار مشهور، آلبوم مایلز-گرتو را ارائه کرد.
با موفقیتهای پیاپی مایلز، در سال ۲۰۱۱ کمپانی سالت تولید و پخش آلبوم پنجم او را بر عهده گرفت که در آن از نوازندههای مشهور استفاده کرده بود و تلفیقی از موسیقی الکترونیک و پراگرسیو راک بود که با موسیقی جز تحت تأثیر مایلز دیویس آمیختهشده بود. در پایان سال ۲۰۱۲ مایلز به ایبیزا رفت و رادیو اف ام و آنلاین «اپن لب» را راه انداخت که در آن به نوآوری، فرهنگ، رسانهها، هنر و البته موسیقی آلترناتیو میپرداخت.
رابرت مایلز در مصاحبهای گفته بود ازآنجاکه موسیقی کلاب بدل به جریان اصلی شده، میخواهد توان خود را برای خلق موسیقی تلفیقی و آلترناتیو بگذارد و به دیگران بهویژه کودکان این امکان را برای نوآوری و خلق آثار متفاوت و مخالف جریان اصلی بدهد. وی امیدوار بود که اینترنت امکان پخش موسیقی الکترونیک زیرزمینی، هنری و خلاقانه را بیشازپیش فراهم آورد، مخاطبان بیشتری را با توجه به گسترش امکانات آن به دست آورد و رسانهها را در سالهای آینده بازهم بیشتر دستخوش دگردیسی کند.
رابرت مایلز خود از آهنگسازانی بود که با ظهور اینترنت رشد کرد، آهنگهای او روی شبکههای اجتماعی ازجمله یوتیوب بیش از دهها میلیون بازدیدکننده داشته است و از این طریق با مخاطب ارتباط برقرار میکرد. موسیقی ترنس که میتوان گفت رابرت مایلز نقش بسزایی در معرفی آن به جهان داشت، در اوایل دهه نود ظهور کرد و به خاطر ریتم، تمپو و ضرباهنگش مخاطب را با خود همراه میسازد. ترنس با ریتم درونی بدن و تقریباً ضربان قلب همنواست بهنوعی حالت رضایت و خلسه و بروز هیجانات مختلف از سرخوشی تا آرامش و یا آرمیدگی میانجامد و گاه برخی از روانشناسان بالینی آن را برای آرمیدگی توصیه کردهاند.
محبوبیت موسیقی ترنس در سالهای بعد منجر به رشد یا شکوفایی خرده گونهها و یا گونههای تازه در موسیقی الکترونیک شد که از محبوبترین آنها میتوان به دیپ هاس اشاره کرد که اغلب شاد و مهیج است.
دوستداران موسیقی رابرت مایلز و همچنین آهنگسازان سبکهای مختلف در شبکههای اجتماعی از مرگ ناگهانی رابرت مایلز ابراز حیرت و تأثر کردهاند و همچون بوی جورج و آرمین ون بورن او را استعدادی ناب در زمینه موسیقی تلفیقی دانستهاند که مرگش پس از ۹ ماه مبارزه پنهان نگهداشته شده با سرطان همچون آثارش غریب و غیرمنتظره بود.
[۱]. Children
[۲]. Dreamland
[۳]. Brit Awards
حسین تقی پور
حسین تقی پور، نویسنده و منتقد سینما و کارشناس رسانه فعالیت در مطبوعات را با نشریه سینما تئاتر آغاز کرد و مقالات او در نشریات کیهان هوایی، مهر، سینما ویدئو، هفتهنامه سینما ورزش، روزنامه ابرار، روزنامه توسعه و... منتشرشده است. او سردبیر نشریه سینما تئاتر و نشریه «دایره» است.