نمایشگاه گروهی
ردپا، نمایش گزیدهای از آثار ایرانی و خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ تا تیر ۱۴۰۲
ردپا؛ هنرهای تجسمی، «نمیخواهم اینجا باشم نمیخواهم…» این جملات میتواند اولین کلام انسان نخستین باشد هنگامیکه برای اولین بار خود را در طبیعت یافت یا حقیقت طبیعت را دریافت بسته به اینکه باور داشته باشیم انسان همینگونه به این جهان آمد یا در فرآیند انتخاب سازگارترین ویژگیهای انسانیاش را کسب کرد.
طبیعت برخلاف باور مهربانانه امروز ما، سرشتی دیگر دارد طبیعت خشن، یاغی، انتقامجو، افسارگسیخته، نامهربان، ناشکیبا و سرشار از خصومت و عداوت است. پس ادامه زندگی در این محیط تلاشی به طول تاریخ بشر نیاز داشت. آنچه امروز طبیعت مینامیم همان مکانها و فضاهاییاند که بیش و کم انسان حضورش را در آنها ثبت کرده است یعنی همان طبیعت مهارشده وگرنه هنوز هر بخش ناشناختهای از این طبیعت واحد همان صفات اولیه است. رام و مطیع شدن این طبیعت یعنی محو و کمرنگ شدن صفات ذاتیاش یعنی دگرگون شدن و تغیر ماهیت این صفات که طبیعت را در نسبتی گستردهتر با مهارکنندهاش، انسان، قرار میدهد. درواقع طبیعت آنچنانکه اکنون میشناسیمش جهان پیرامون انسان است و با او است که معنا مییابد، بستر ناگزیر زندگی انسانی.
کوشش انسان دیرین و امروز بر بردار زمانی حضورش در این جهان همواره مصروف پیشینه کردن طول زیست و بهینه کردن کیفیت زندگی بوده است تلاشی ممتد و پایا در بیتعادلی پایدار، ثمره بخشی از این تلاش زیستگاههای انسانی همچون شهرها و روستاها و دستاوردهای انسانی همچون انواع اختراعات و اکتشافات است کنش و واکنشی ممتد که حاصل آن جهان پیرامون ما است و نتیجه آن در دوام و ازدیاد گونه انسان قابلشناسایی است جهانی که جایجای آن ردپای این مراوده در صورتهای گوناگونی همچون ردپای کربنی ردپای بیولوژیک و نمایان است.
اما زندگی انسان تنها جنبهی کمی و بیرونی ندارد و اگر سخن از کیفیت زندگی است جنبههای درونی روانی و ذهنی نیز جایی در این میان دارند. اینجا است که میل، آرزو، شادی، رضایت، خشم، نفرت، حسادت و بسیاری از گیلیات درونی دیگر خود را در قالب تصویر، حجم، شعر موسیقی، آواز و حرکات موزون آشکار میکند. انسان در فرآیند شکل دادن به جهان پیرامون خود از وجهی درونی نیز طبیعت مطلوبش را تخیل میکند، میآفریند و بازمیآفریند و ردپای آفریننده در تکتکشان ردپای انسان است در این جهان این مراوده اما در سطح متوقف نمیداند و انسان در مواجهه با جهان اطرافش به بازآفرینی هر باره آفریدههای پیشینش مینشیند آنچه را امروز در زمره آثار هنری بازمیشناسیم بخشی از همین فرآیند آفرینش و بازآفرینی پویا است. هنر انسان هنرمند امتداد همان تلاش دیرپا است برای بودن، برای بهتر بودن، برای زیستن اما نهفقط زندهبودن که زندگی کردن.
بهاینترتیب نمایش مجموعه «ردپا: درنگی بر مراوده هنرمند و جهان پیرامون» آثار دعوت به درنگی است بر مراوده پویای انسان و جهان پیرامونش بر بازشناسی نقش انسان در شکل دادن به طبیعت آنچنانکه امروز میشناسیمش، بر یافتن این در پای آفریننده در اثر و دنبال کردن آن در جهان پیرامون بر تفاوت زندهبودن و زندگی کردن و خط فارقی که بین اثر و اثر هنری و انسان و انسان هنرمند رسم میکند و بر این سؤال مهم که آیا چنین خط فارقی وجود دارد؟ و اگر هست نسبت آفرینندگان و مخاطب با آن چیست؟
هنرمندان:
بهمن محصص، مرتضی ممیز، لیلی متین دفتری، علی گلستانه