مردم بوشهر، باورها، روایتها و افسانههایی سرشار از خیال و رؤیا دارند
اینجا بوشهر است، بندری زیبا در سواحل خلیجفارس؛ شهری که بیشتر ماههای سال هوایی گرم و مرطوب دارد با مردمانی که به خونگرمی و مهماننوازی و طنازی معروفاند.
مهماننوازی بوشهریها تعارف نیست. در بیشتر آمارهای گردشگری، خونگرمی و مهماننوازی را جزو شاخصههای مهم جذب گردشگر در بوشهر بهحساب آوردهاند.
مردم بوشهر در کنار آدابورسوم متفاوتشان که به دلیل ارتباط با دریای آزاد و فرهنگ آفریقا و اروپا ماهیت دیگرگونهای دارد، باورها و روایتها و افسانههایی سرشار از خیال و رؤیا دارند.
شنیدن حکایات موجودات افسانهای نظیر کُرزَنگِرو، دِی زَنگِرو، بوسلمه، غولک و نظایر آن و آنچه احتمالاً در حکایتهای سندباد بحری شنیدهاید و نیز موسیقی منحصربهفرد بوشهریها با سازهایی چون نیانبان و سنج و دمام و نی جفتی و ریتمهای متفاوت عجیبوغریب، به جذابیت آداب این بندر زیبا میافزاید.
بوشهر شهر موسیقی است، شهر خیام خوانی و فایز خوانی و نِیمههای دریایی است. حتی موسیقی عزاداری بوشهریها نیز که با سنج و دمام همراه است، برای غریبهها جذاب و متفاوت است و هر شنوندهای را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
رزقوروزی بوشهریها با دریا عجین است و ریتم حرکت و کارشان با نغمهها دریایی هماهنگ. بوشهر شهر تجارت و صیادی است و یکی از مهمترین بندرهای تجاری ایران و زمانی مرکز کمپانی هند شرقی بوده و تجار ایرانی از هر آئین و مذهبی در آن فعالیت میکردهاند. این بندر از دیرباز پذیرای لنجها، کشتیها و غرابهایی بوده است که از اقصی نقاط دنیا در اسکلههای آن پهلوگرفتهاند.
با توجه به ظرفیت بالای استان بوشهر در صید انواع ماهی و این نکته که عمده غذای مردم بوشهر را خوراکهای دریایی تشکیل میدهند، صیادی در کنار تجارت، مشغله اصلی مردم این بندر است.
بازار ماهیفروشان بوشهر یکی از پررونقترین بازارهاست. ماهی هامور، قباد، حلوا سفید، حلوا سیاه، شیر، راشکو، شوریده، سنگسر، صبیتی، سرخو، خارو و نیز میگو، از آبزیان معروف مورد مصرف مردم بوشهر است و قلیهماهی، قلیهمیگو، میگو پلو، میگو سوخاری، ماهی شکمپر، تهانداز ماهی و خساک از غذاهای معروف بوشهریها بهشمار میرود.
علاوه بر بازار ماهی، بازار ترهبار بوشهر که یک بازار جذاب با فروشندههای معاشرتی و خوشمشرب است، بوشهر بازار سنتی نیز دارد که در آن اجناس بهاصطلاح ملوانی و تهلنجی و خارجی، شامل انواع کالاهای آرایشی و بهداشتی، انواع مواد خوراکی بستهبندیشده، پوشاک، اسباببازی و لوازمخانگی عرضه میشود و مسافران معمولاً بسیار از آن استقبال میکنند.
برای مردم بوشهر دریا فقط کسبوکار نیست؛ دریا زندگی است. ساحل ریشهر یا شهر قدیم بوشهر، ناحیهای در جنوب این بندر است که قدمت زندگی و تمدن در آن به دوران ایلامیان و هزاره اول تا سوم پیش از میلاد میرسد و زمانی یکی از مهمترین نقاط اتصال تمدنهای غرب و شرق بوده است. این ساحل ماسهای زیبا، بهخصوص در ایامی که هوا مساعد است، تفریح گاه مردم است.
ساحل زیبای جفره نیز از سواحل زیبای شهر بوشهر است که در هوای گرم و شرجی تابستانی، محلی برای شنا و آبتنی است. اینجا کشتی و قایقهایی تنگ غروب کنار هم لنگر انداختهاند. خیابان سنگفرش شده ساحلی هم شبانگاهان پاتوق پیران و جوانانی است که برای قدم زدن و گذران وقت پا در خیابان میگذارند.
بندر زیبای بوشهر دو بافت کاملاً مجزا دارد؛ یک بافت جدید که معماری مدرن دارد و یکی هم بافت قدیمی شهر که زمانی پایتخت تجارت دریایی ایران بود و هلندیها و انگلیسیها در آن کنسولگری داشتند.
بافت سنتی بوشهر با کوچهپسکوچههای باریک و پیچدرپیچ، از معماری اسپانیا و ایتالیا الهام گرفته است. این کوچههای باریک با دیوارهای بلند، بهخوبی باعث جریان باد میشوند و حجرهها، پنجرهها و طاقچههای همه خانهها چنان طراحیشدهاند که بتوان بیشترین استفاده را از جریان باد برای خنک کردن خانه و کوچه برد و خانههایی با سقفهایی بلند با درها و پنجرههای هلالی از چوب ساج و آبنوس و دیوارها و ستونهایی از گچ، ساروج و آهک، نیز باعث خروج حرارت و رطوبت از داخل خانه به بیرون میشود.
بوشهر مکانهای تاریخی دیگری هم دارد که برای گردشگران جذاب است. ازجمله «قبرستان انگلیسیها» در محله بهمنی که محل دفن اجساد افسران و سربازان ارتش انگلیسی است که گفته میشود در جریان جنگ سالهای پس از ۱۸۵۶ میلادی و جنگ جهانی اول جان خود را ازدستدادهاند. اکثر گورهای آن محل سیمانی است و فقط یک سنگ دارای مشخصات و تاریخ است که نشان میدهد کسی که در آنجا دفن شده، یک انگلیسی متولد کراچی پاکستان در سال ۱۸۰۵ میلادی و درگذشته در سال ۱۸۹۵ است.
همچنین، در این گورستان سنگ «قبر ژنرال» یا به قول محلیها «قبر جنرال» قرارگرفته که آرامگاه یک ژنرال انگلیسی است که بنا به روایتی، در لشکرکشی بریتانیا به جنوب ایران، در واقعه هرات در سال ۱۸۵۶ میلادی کشتهشده است.
آبانبار قوامالملک هم از نقاط دیدنی بوشهر است که در سال ۱۲۷۲ هجری قمری و در زمان ناصرالدینشاه قاجار ساختهشده است؛ ساختمانی با معماری دیدنی که این روزها مکان طبخ غذاهای سنتی بوشهری است.
عمارت ملک نیز از مکانهای دیدنی بوشهر است؛ بنایی از دوره قاجار که به دستور یکی از تجار ثروتمند بوشهری به نام محمدمهدی ملکالتجار احداثشده و معماران فرانسوی طراح آن بودهاند. این ساختمان پس ورود انگلیسیها به بوشهر، در دورهای به مقری نظامی تبدیلشده بوده است.
شهر بوشهر با دریا و نخلستان و دامنههای بینظیر زاگرس که در فاصله کمی از آن قرار دارند، طبیعتی منحصربهفرد دارد. دریا و گرما مردم بوشهر را با موسیقی بیقرار کرده است و آنان را با خونگرمی و مهربانیشان، در ایران شهره کرده است.
